Σενάριο, χειρομαντία και επιλογές

Είναι σίγουρα πολύ δύσκολο για κάποιον να κάνει προβλέψεις. Είναι απείρως δυσκολότερο εάν ο χρονικός ορίζοντας είναι μικρός. Πάντως, σε μεσαίο-μακρινό ορίζοντα τα περιθώρια καλυτερεύουν.

Υπάρχουν μόνο τέσσερις τρόποι, ώστε κάποιος που είναι χρεωμένος, και δεν μπορεί (σήμερα) να αποπληρώσει το χρέος του, να το βγάλει από πάνω του:

1. Ανάπτυξη
Εφόσον υπάρξει γρήγορη αύξηση εισοδήματος/μισθού, το χρέος γίνεται διαχειρίσιμο.
Το ιδεώδες αυτό σενάριο, τόσο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυρια όσο και για το υπερχρεωμένο κράτος της Αμερικής, μάλλον μας έχει τελείωσει, ίσως και από το 2000.

2. Πληθωρισμός
Στην ουσία "τρώει" το κεφάλαιο του δανειστή. Απαιτεί δύο παραμέτρους:
α. πραγματική αύξηση εισοδήματος (δεν νομίζω να συμβαίνει)
β. τη συνεργασία του δανειστή
Σε περίπτωση που ο δανειστής [είτε του νοικοκυριού (=τράπεζα) είτε του κράτους (=ξένοι επενδυτές)] δεν δεχτεί τον εξευτελισμό του κεφαλαίου που δάνεισε κι ..επαναστατήσει τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα.

3. Αδυναμία πληρωμής
Το χρέος μπορεί να σβηστεί από τα βιβλία εφόσον ο δανειζόμενος αδυνατεί να αποπληρώσει.
Η ενδεχόμενη ύφεση αλλά και η πτωτική πορεία των τιμών των κατοικιών οδηγεί σε τέτοια αδυναμία αποπληρωμής. Επιπλέον συμπτώματα: χρεωκοπίες από ανθρώπους μέχρι τράπεζες.

4. Κρατικοποίηση του χρέους
Το Κράτος έχει τη δυνατότητα να να νομοθετήσει ώστε να αλλάξουν
α. οι όροι των δανείων, π.χ. στα στεγαστικά να μειωθεί το επιτόκιο ή να αλλάξει ο τρόπος αποπληρωμής.
β. οι νόμοι περί χρεωκοπίας
μπορεί επίσης
γ. να αγοράσει ιδιοκτησίες είτε από τους δανειστές είτε από τους δανειζόμενους.
(έχει ξανα-γίνει στην Αμερική)

Το τελευταίο μέτρο της κρατικοποίησης του χρέους είναι το πιο εύκολο.
Μόνο που εάν δεν γίνει σωστά θα οδηγήσει σε νέο κύκλο αυξανόμενου χρέους.
Και την επόμενη φορά η φούσκα θα είναι μεγαλύτερη - κι ίσως να μην κλείνει...

Όλα είναι επιλογή.
Κι η επιλογή, ενώ ίσως ξεκινάει από τη βάση, είναι πάντοτε πολιτική. Κι έχουμε μπροστά κι εκλογές το 2008...

Χειρομαντία

Η λύση του πληθωρισμού δεν είναι καθόλου πρακτική. Νομίζω ότι οι ιθύνοντες παλεύουν (μέσα τους) μεταξύ της πρώτης και της τέταρτης λύσης.
Μάλλον όμως, δεν είναι στα σχέδια τους να δώσουν αυξήσεις, οπότε η λύση της κρατικοποίησης του χρέους μοιάζει η λιγότερο επώδυνη και ίσως η καλύτερη εναλλακτική επιλογή.
(τι δυστυχία... οι καπιταλιστές να επιλέγουν το δρόμο του ...σοσιαλισμού...)

Προδιαγραφόμενο σενάριο

Η Αμερική κινείται προς κρατικοποιήσεις τραπεζών καθώς τα δάνεια της FED (και ξένων κυβερνήσεων) είναι η κατεξοχήν πηγή νέου κεφαλαίου.
Επιπλέον, η περίπτωση της Ιαπωνίας με την σχέση του κράτους με τις μεγάλες τράπεζες/εταιρείες ίσως να βοηθήσει.
Παραδείγματα του πως το κράτος μπορεί να νομοθετήσει υπάρχουν κι από τη Μεγάλη Ύφεση.
Τελικά, μάλλον δεν ερχόμαστε σε κάτι εντελώς νέο. Πιθανότατα, το μόνο νέο είναι το μέγεθος του προβλήματος, ειδικά εάν το σκεφτούμε σε επίπεδο ανεπτυγμένων οικονομιών.