Γιατί τα εταιρικά ομόλογα είναι το επόμενο μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα

Τράπεζες και επιχειρήσεις φοβούνται ότι εξελίσσονται σε «τοξικό» προϊόν που θα απειλήσει την οικονομία

Του Ανεστη Nτοκα

Yπάρχει ενδεχόμενο η πληθώρα έκδοσης ομολογιακών δανείων, που κατακλύζει το Χρηματιστήριο Αθηνών (Χ.Α.) εδώ και 12 μήνες, να αποτελέσει το νέο «τοξικό» πρόβλημα στη χρηματιστηριακή κοινότητα; Και πόσο απειλούνται οι τράπεζες από την αδυναμία εισηγμένων εταιρειών να αποπληρώσουν τα ομολογιακά τους δάνεια όταν η ύφεση ροκανίζει περιθώρια κέρδους και δημιουργεί μία νέα ζημιογόνο γενιά επιχειρήσεων; Το μείζον αυτό θέμα, που από πολλούς ορίζεται ως τα «subrime δάνεια» του Χ. Α., έχει αρχίσει να συζητείται ευρέως στους χρηματιστηριακούς κύκλους και να απασχολεί σοβαρά τις διοικήσεις εταιρειών και τραπεζών, καθώς η δεινή οικονομική θέση της χώρας προκαλεί κλυδωνισμούς στην πραγματική οικονομία.

Μέχρι και τα μέσα του 2009, οι εκδόσεις ομολογιακών δανείων ήταν το βασικό εργαλείο άντλησης κεφαλαίων των εισηγμένων, καθώς μόνο μεγάλες εταιρείες σε κεφαλαιοποίηση (όπως για παράδειγμα η Εθνική Τράπεζα και η Alpha Bank) μπορούσαν να αντλήσουν φθηνό χρήμα από την αγορά. Στην πλειοψηφία τους οι υπόλοιπες εισηγμένες κατέφευγαν στις τράπεζες με στόχο την αναχρηματοδότηση του δανεισμού τους με πιο συμφέροντες όρους και τη μετατροπή των βραχυπρόθεσμων οφειλών τους σε μακροπρόθεσμες. Υπήρξαν τέλος και εισηγμένες που εξέδωσαν ομολογιακά δάνεια για να χρηματοδοτήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια.

Το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί τώρα είναι ότι η αύξηση του κόστους δανεισμού του Δημοσίου, μέσω της αύξησης του spread από τα γερμανικά ομόλογα, οδηγεί σε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στον δανεισμό του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων. Αυτό συμβαίνει διότι τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου αποτελούν τη βάση των επιτοκίων δανεισμού των τραπεζών, ενώ με τη σειρά τους τα επιτόκια δανεισμού των τραπεζών αποτελούν τη βάση στο επιτόκιο δανεισμού των επιχειρήσεων. Είναι δηλαδή πρακτικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, μία τράπεζα να εξασφαλίζει δάνεια με καλύτερους όρους από το Δημόσιο ή μία επιχείρηση να εξασφαλίζει δάνεια με καλύτερους όρους από μία τράπεζα. Και το ερώτημα που εύλογα γεννάται είναι: Πώς μία επιχείρηση, μέσα σε αυτό το αρνητικό περιβάλλον ανάπτυξης στην Ελλάδα, με την ανάκαμψη να αργεί στις διεθνείς αγορές, θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στους υψηλούς όρους δανεισμού, όταν ταυτόχρονα θα πρέπει να διατηρεί σταθερές τις ταμειακές ροές; Τα υψηλά επιτόκια δανεισμού για τις εισηγμένες λειτουργούν πλέον ως θηλιά στην ανάπτυξη των εργασιών τους, όταν μάλιστα είναι ξεκάθαρο ότι η ελληνική οικονομία βυθίζεται κάθε μήνα σε μεγαλύτερη ύφεση.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τις τελευταίες ημέρες έχουν δοθεί ξεκάθαρες οδηγίες στους διευθυντές χορηγήσεων εταιρικών δανείων να είναι πολύ αυστηροί στη χορήγηση ομολογιακών δανείων, ενώ για τις μεγάλες εκδόσεις υπάρχει εποπτεία από ανώτατα τραπεζικά στελέχη. Το συμπέρασμα που προκύπτει από τον έλεγχο είναι ξεκάθαρο: Τα ομολογιακά δάνεια, εάν δεν εξυπηρετηθούν κανονικά, αποτελούν μία τοξική βόμβα στα σπλάχνα της χρηματιστηριακής κοινότητας.

Οι ίδιες οι τράπεζες την τελευταία τριετία επεδίωξαν να οδηγήσουν τις εισηγμένες στη λύση των ομολογιακών, αφού εκτός των άλλων δεν βαρύνονται με δαπάνη υπέρ της Τραπέζης της Ελλάδος, όπως συμβαίνει με τις άλλες μορφές δανείων. Κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί ότι η εθνική οικονομία θα έφτανε στο σημείο να κλυδωνίζεται από τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, με αποτέλεσμα ακόμη και οι ίδιες οι τράπεζες να δυσκολεύονται στην άντληση ρευστότητας από την αγορά repos. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο πιο δύσκολη είναι πλέον η θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι επιχειρήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες πήραν την απόφαση να προχωρήσουν σε ομολογιακές εκδόσεις το περασμένο καλοκαίρι. Τότε, τα spreads των 10ετών ελληνικών ομολόγων είχαν υποχωρήσει αισθητά από τις 303 μονάδες βάσης της 9ης Μαρτίου 2009 και τίποτα δεν προμήνυε ότι σε 2 - 3 μήνες θα γίνονταν διαδοχικές υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας από S&P, Moody's και Fitch που θα οδηγούσαν σήμερα τα spreads σταθερά πάνω από τις 330 μονάδες βάσης. Ούτε ότι ο ίδιος «δείκτης» θα άγγιζε τα ιστορικά υψηλά (πριν από την είσοδο της χώρας μας στην Ευρωζώνη) των 404 μονάδων βάσης.

Το αποτέλεσμα: Ολόκληρη την τριετία 2006 - 2008 αντλήθηκαν περισσότερα από 3 δισ. ευρώ μέσω της έκδοσης ομολογιακών δανείων, ενώ μόνο την τελευταία διετία 2008 - 2009 ξεπέρασαν τα 700 εκατ. ευρώ.

Και τώρα, το μεγάλο όσο κι εφιαλτικό ερώτημα για τις εισηγμένες είναι πώς θα εξελιχθεί η πορεία της ελληνικής οικονομίας στην περίπτωση που η κρίση διαρκέσει για πολλούς μήνες και «στεγνώσει» τη ρευστότητα λόγω μείωσης της κατανάλωσης. Κι όλα αυτά ενώ κρίνεται τουλάχιστον απαγορευτικό να οδηγηθεί μία εισηγμένη στην άντληση κεφαλαίων, μέσω του Χ.Α., υπό τις παρούσες συνθήκες. Οσες το επιχείρησαν από τον Οκτώβριο μέχρι σήμερα δεν κατόρθωσαν να καλύψουν πλήρως τις εκδόσεις λόγω αδυναμίας ή αδιαφορίας των βασικών μετόχων να εξασκήσουν τα δικαιώματά τους σε μία εποχή που τα μετρητά κάνουν τη διαφορά...

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_21/02/2010_391595