13.3.10

ΔIEΘNHΣ AΓOPA Η αποπληθωριστική «τραγωδία» της Ιαπωνίας και ο κίνδυνος της Αμερικής

ZZ

Δραματική εξέλιξη για την Ιαπωνία, καθώς η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γιουκίο Χατογιάμα κήρυξε επισήμως την οικονομία της χώρας σε κατάσταση αποπληθωρισμού και κάλεσε την κεντρική τράπεζα (BoJ) να εφαρμόσει την «κατάλληλη» πολιτική. Παρά το γεγονός ότι η οικονομία έχει επανέλθει σε ρυθμούς ανάκαμψης, ο αποπληθωρισμός (deflation), που αποτελούσε την «αχίλλειο πτέρνα» της Iαπωνίας από το 1995 και μετά, επανήλθε δριμύς στο προσκήνιο ξανά μετά το 2006. Υστερα από έντονες πολιτικές πιέσεις και αφού προσέφερε στο τραπεζικό σύστημα 10 τρισ. γιεν (112 δισ. δολ.) σχεδόν άτοκης ρευστότητας για την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού, η BoJ φαίνεται επιτέλους πρόθυμη να εξετάσει πιο ριζοσπαστικές πρακτικές.

Ομως, ο αποπληθωριστικός κίνδυνος εξακολουθεί να αποτελεί απειλή για την οικονομία και των ΗΠΑ, όπως έχει προειδοποιήσει ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτζ. Οι ΗΠΑ κινδυνεύουν από αποπληθωρισμό, γεγονός σχεδόν σπάνιο από την εποχή της κυβέρνησης Αϊζενχάουερ, με συνέπεια η Fed να διατηρεί τα επιτόκια στα μηδενικά επίπεδα του 0 - 0,25% από τον Δεκέμβριο του 2008. Αρκετοί ομιλούν για έναν φαύλο κύκλο, παρόμοιο με αυτόν που οδήγησε στην ιαπωνική «χαμένη δεκαετία» της βραδείας οικονομικής ανάπτυξης στη δεκαετία του ’90.

Το φαινόμενο του αποπληθωρισμού είναι ύπουλη εξέλιξη για μια οικονομία, καθώς εγκλωβίζεται η χώρα –όπως η Iαπωνία– σε έναν φαύλο κύκλο πτώσης των τιμών, των μισθών και των κερδών, που οδηγεί στον οικονομικό μαρασμό. Aπό τη συνεχή πτώση πλήττεται η αξία του εισοδήματος και των επενδύσεων πυροδοτώντας επιδείνωση των χρεών, συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και τις βιομηχανίες σε χρεοκοπία. Oπως ακριβώς συνέβη την εφιαλτική εποχή του μεγάλου κραχ (Great Depression) στις HΠA τη δεκαετία του 1930.

Στόχος του 62χρονου πρωθυπουργού της Ιαπωνίας, Γιουκίο Χατογιάμα, που στις περυσινές εκλογές της 30ής Αυγούστου έδωσε τέλος στην εξουσία του κυρίαρχου, επί 54 ολόκληρα χρόνια, Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, είναι η υλοποίηση μιας νέας οικονομικής πολιτικής. Ομως η οικονομία της χώρας βυθίζεται και το εθνικό χρέος προσεγγίζει το 200% του ΑΕΠ, δηλαδή σχεδόν διπλάσιο σε μέγεθος σε μια οικονομία μεγέθους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Aυτό το βουνό από χρέος σημαίνει ότι κάθε πολίτης της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των μωρών που γεννιούνται τώρα, χρεώνεται περίπου έξι εκατομμύρια γιεν, ή περίπου τον μέσο όρο του ετήσιου εισοδήματος ενός μισθωτού.

Ενώ η μεγάλη οικονομική ιδέα του Χατογιάμα, που είναι αρκετά ριζοσπαστική για τα ιαπωνικά δεδομένα, είναι ευπρόσδεκτη. Θέλει να καθοδηγήσει την οικονομία μακριά από την ανάπτυξη που ωθείται από τις εξαγωγές, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην εγχώρια ζήτηση. Αυτές οι προθέσεις, μαζί με το ισχυρότερο κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας και τις διατάξεις για την απασχόληση, πιθανότατα να βοηθήσουν στην απομάκρυνση μέρους της αποπληθωριστικής ομίχλης που σκεπάζει την Ιαπωνία. Με βασική αναπτυξιακή στρατηγική την τόνωση της κατανάλωσης, ωστόσο, το DPJ θα δυσκολευθεί να αποκαταστήσει την οικονομική ευρωστία της χώρας, την ώρα μάλιστα που η κινεζική οικονομία αναμένεται να την ξεπεράσει φέτος. Με τις εκλογές του Ιουλίου να πλησιάζουν, το κόμμα του χρειάζεται οπωσδήποτε μια οικονομική ανάκαμψη. Ομως, η ασύδοτη γραφειοκρατία και οι δημοσιονομικοί περιορισμοί υπονοούν ότι η καταπολέμηση του αποπληθωρισμού και η τόνωση της οικονομίας είναι δύσκολοι στόχοι. Η απειλητική υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας προσφάτως από τη Standard & Poors υπογράμμισε τη σοβαρή αδυναμία των δημόσιων οικονομικών της χώρας.

No comments: