Κλισέ

Κλισέ:
Είναι σίγουρα πολύ δύσκολο για κάποιον να κάνει προβλέψεις. Είναι απείρως δυσκολότερο εάν ο χρονικός ορίζοντας είναι μικρός. Πάντως, σε μεσαίο-μακρινό ορίζοντα τα περιθώρια καλυτερεύουν.

Αυτός ήταν ο πρόλογος στις 2/3/2008.
Η συνέχεια έκανε έλεγχο των λύσεων της κατάστασης της Αμερικής.

1. Ανάπτυξη
Εφόσον υπάρξει γρήγορη αύξηση εισοδήματος/μισθού, το χρέος γίνεται διαχειρίσιμο.
Το ιδεώδες αυτό σενάριο, τόσο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυρια όσο και για το υπερχρεωμένο κράτος της Αμερικής, μάλλον μας έχει τελείωσει, ίσως και από το 2000.

2. Πληθωρισμός
Στην ουσία "τρώει" το κεφάλαιο του δανειστή. Απαιτεί δύο παραμέτρους:
α. πραγματική αύξηση εισοδήματος (δεν νομίζω να συμβαίνει)
β. τη συνεργασία του δανειστή
Σε περίπτωση που ο δανειστής [είτε του νοικοκυριού (=τράπεζα) είτε του κράτους (=ξένοι επενδυτές)] δεν δεχτεί τον εξευτελισμό του κεφαλαίου που δάνεισε κι ..επαναστατήσει τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα.

3. Αδυναμία πληρωμής
Το χρέος μπορεί να σβηστεί από τα βιβλία εφόσον ο δανειζόμενος αδυνατεί να αποπληρώσει.
Η ενδεχόμενη ύφεση αλλά και η πτωτική πορεία των τιμών των κατοικιών οδηγεί σε τέτοια αδυναμία αποπληρωμής. Επιπλέον συμπτώματα: χρεωκοπίες από ανθρώπους μέχρι τράπεζες.

4. Κρατικοποίηση του χρέους
Το Κράτος έχει τη δυνατότητα να να νομοθετήσει ώστε να αλλάξουν
α. οι όροι των δανείων, π.χ. στα στεγαστικά να μειωθεί το επιτόκιο ή να αλλάξει ο τρόπος αποπληρωμής.
β. οι νόμοι περί χρεωκοπίας
μπορεί επίσης
γ. να αγοράσει ιδιοκτησίες είτε από τους δανειστές είτε από τους δανειζόμενους.
(έχει ξανα-γίνει στην Αμερική)

Το τελευταίο μέτρο της κρατικοποίησης του χρέους είναι το πιο εύκολο.
Μόνο που εάν δεν γίνει σωστά θα οδηγήσει σε νέο κύκλο αυξανόμενου χρέους.
Και την επόμενη φορά η φούσκα θα είναι μεγαλύτερη - κι ίσως να μην κλείνει...

Έξι ολόκληρους μήνες μετά, η πραγματικότητα δεν έχει γύρει κάπου συγκεκριμένα. Όμως υπάρχει στην ουσία ένας συγκερασμός των παραπάνω, μαζί με κάτι που δεν σημειώθηκε τότε, που ήταν οι επιστροφές φόρου.
1. Ανάπτυξη: κυρίως μέσω των εξαγωγών, το οποίο ουσιαστικά σημαίνει ενεργοποίηση της βιομηχανίας. Αλλά για να φτάσουμε στο τελευταίο, υπάρχει ακόμα δρόμος.
2. Πληθωρισμός: μπορεί να μην φαίνεται αλλά υπάρχει. Όμως ο δανειστής [Κινέζοι] επαναστάτησε μερικώς [ζητώντας πίσω μερικά από τα όσα "επενδυσαν" στις μέυ και μακ]. Η μεγάλη χρονική διάρκεια της λύσης αυτής δεν βοηθάει ιδιαίτερα... Χρειάζεται κάτι πιο άμεσο.
3. Αυτό ακόμα δε συζητείται... Ευτυχώς...
4. Κρατικοποίηση: ας δούμε τι έγινε και άλλο μπορεί να γίνει.

Τι έγινε
α. Η κυβέρνηση (μέσω της Fed αλλά και των ξένων επενδυτών στα ομόλογά της), από τις 12/12/2007, ξεκίνησε να κρατικοποιεί τις τράπεζες, παρέχοντας βραχυπρόθεσμη ρευστότητα (μετρητά) έναντι ενεχυριοδανεισμενων δανείων (βασικά "τοξικών αποβλήτων"), ενώ εδώ και ένα μήνα αύξησε τη χρονική διάρκεια της παροχής από 28 σε 84 ημέρες. Η παροχή αυτή (TAF) είναι ίσως η μοναδική εισροή νέου κεφαλαίου στις τράπεζες.
β. Η απο-ιδιωτικοποίηση των μέυ και μακ. Που συνεπάγεται δύο πράγματα:
-οι εταιρείες θα περάσουν υπό τον έλεγχο του κράτους. Εμμέσως, ένα βήμα πιο μακρυά από την ελεύθερη αγορά που τιμωρεί και αποζημιώνει αλάνθαστα με το μακρύ της χέρι.
-το κράτος θα αγοράσει το ενεργητικό και το παθητικό τους. Οι εταιρείες αυτές εξέδωσαν επενδυτικά προϊόντα (MBS) τα οποία πουλήθηκαν (κυρίως σε ξένους), τώρα το κράτος θα τα ξανά-αγοράσει (και από τους ξένους επενδυτές)...
Το δεύτερο πραγματικά δεν έχει προηγούμενο, ούτε για την Αμερική (π.χ. ύφεση του '29 και μετά) ούτε πουθενά αλλού στο κόσμο.

Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στο μεγάλο πρόβλημα της αγοράς κατοικίας;
Καθώς η διάσωση έγινε σε επίπεδο Wall Street κι όχι πραγματικής οικονομίας, δε φαίνεται ότι αυτή η κίνηση μπορεί να σταματήσει τις τιμές των ακινήτων από τη κατρακύλα, τους καταναλωτές από το να μην αποπληρώνουν, κλπ.

Τι θα μπορούσε να γίνει
Το Νο.4 όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Κρατικοποίηση στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας.

Ύφεση/επιβράδυνση/growth recession
Η διάρκειά της θα επιδράση καταλυτικά στο όλο σενάριο. Εάν επιβεβαιωθούν οι απαισιόδοξοι (μεγάλη και βαθιά περίοδος) περισσότερες εταιρείες θα έχουν προβλήματα επιβίωσης, νέες κρατικοποιήσεις/απο-ιδιωτικοποιήσεις θα υπάρξουν...

Και βέβαια ο χρηματο-οικονομικός κλάδος δεν πρόκειται να μας αφήσει χωρίς "ειδήσεις", όπως τις τελευταίες μέρες οι Lehman Brothers που ετοιμάζονται για κρότο (συζητούν με Κορεάτες...), ενώ η αυτοκινητοβιομηχανία και μερικοί άλλοι ακολουθούν με προσεκτικά βήματα.

P.S. τέτοια είδηση και rally μόνο μιας ημέρας;
(Δύο ήταν οι μέρες, μαζί και η Παρασκευή) Τις άλλες φορές κράταγε περισσότερο...