Ποιοι φταίνε, ποιοι θα πληρώσουν
Προσπαθούν να σώσουν το σχέδιο σωτηρίας - Εξεγέρθηκαν οι Ρεπουμπλικανοί οι οποίοι κατηγορούν τον πρόεδρο Μπους ως... κρυπτοσοσιαλιστή
Γ. ΤΣΙΑΡΑΣ
Διχάζει πολιτικούς, οικονομολόγους και την κοινή γνώμη το «σχέδιο σωτηρίας» του τραπεζικού συστήματος ύψους 700 δισ. ευρώ που προωθεί η αμερικανική κυβέρνηση. Τα ερωτήματα που αναδύονται είναι «καυτά»: Ποιος θα πληρώσει τώρα τη «λυπητερή» της κρίσης; Και ποιες θα είναι οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, οι ηγέτες της οποίας - έστω και με τρομακτική καθυστέρηση - συνειδητοποιούν τώρα το δυσβάσταχτο κόστος της κακώς εννοούμενης «παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου» και της πλήρους απελευθέρωσης των αγορών;
Ενδεικτικό της σύγχυσης που επικρατεί πλέον στην αμερικανική «μητρόπολη του καπιταλισμού» είναι πως αντίθετοι με τη διακομματική συμφωνία για το σχέδιο εξόδου από τη χρηματοπιστωτική κρίση δεν είναι οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές, οι οποίοι συμφώνησαν μάλιστα σε τροποποιημένη εκδοχή του αργά την περασμένη Πέμπτη, αλλά οι κατ' εξοχήν υπεύθυνοι της καταστροφής Ρεπουμπλικανοί - οι οποίοι αποσύρθηκαν την Παρασκευή από την ευρεία σύσκεψη υπό τον Τζορτζ Μπους στον Λευκό Οίκο, κατηγορώντας τον πιο νεοφιλελεύθερο πρόεδρο στην ιστορία των ΗΠΑ ως... κρυπτο-σοσιαλιστή, και χαρακτηρίζοντας απαράδεκτη την προσπάθεια κυβερνητικής παρέμβασης στην τραπεζική αγορά! Προκαλώντας έτσι κρίση πανικού στο οικονομικό επιτελείο Μπους, αλλά και στις περισσότερες αγορές του πλανήτη που περίμεναν πώς και πώς την έγκριση του σχεδίου, και έκρηξη οργής στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών...
* Ο Μακ Κέιν αντιδρά για το κόστος
Με δεδομένο ότι η σύσκεψη είχε στόχο να επισημοποιήσει τη συμφωνία επί του σχεδίου διάσωσης και να προσδώσει διακομματικό χαρακτήρα στα μέτρα για την έξοδο από την κρίση, η στάση των Ρεπουμπλικανών αιφνιδίασε. Σύμφωνα με πρόσωπο που συμμετείχε στην κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση το επιτελείο του Μακ Κέιν ανέβασε τους τόνους, επικρίνοντας - κυρίως - το τεράστιο κόστος του σχεδίου. Η στάση αυτή δημιούργησε γενικότερη ένταση, με αποτέλεσμα ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας των Ρεπουμπλικανών, γερουσιαστής της Αλαμπάμα Ρίτσαρντ Σέλμπι, να αποχωρήσει από την αίθουσα!
Οπως δήλωσε αμέσως μετά το σχέδιο δεν θα έλυνε το πρόβλημα αλλά μάλλον θα το επιδείνωνε: «Ας μη φορτώσουμε τα παιδιά μας με άλλο ένα τρισ. δολάρια σε χρέη, χωρίς να ξέρουμε καν αν θα αποδώσει»...
Μάταια προσπάθησε ο υπουργός Οικονομικών - και αρχιτέκτονας του «bailout plan» όπως αποκαλείται στις ΗΠΑ: bail-out σημαίνει, κυριολεκτικά, «αποφυλάκιση με εγγύηση»! - Χένρι Πόλσον να κρατηθεί μυστική η «εξέγερση» των Ρεπουμπλικανών, ζητώντας από τους Δημοκρατικούς να μη δημοσιοποιήσουν το γεγονός, πράγμα που προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των επικεφαλής του κόμματος. Τα κακά νέα συνέπεσαν άλλωστε με ένα ακόμη «κανόνι» στη Γουόλ Στριτ - την απόφαση των αμερικανικών ομοσπονδιακών αρχών για κλείσιμο της Washington Mutual Inc (WaMu), του μεγαλύτερου ταμιευτηρίου στις ΗΠΑ. Πρόκειται, ούτε λίγο ούτε πολύ, για τη μεγαλύτερη κατάρρευση χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στην αμερικανική ιστορία - ως την επόμενη.
* Θα πληρώσει ο φορολογούμενος
Πρόκειται λοιπόν για πραγματικά τόσο κακό (νέο) ενδεχόμενο «ναυάγιο» του... σοσιαλιστικού σχεδίου σωτηρίας; Κάθε άλλο - αφού μόνο «σοσιαλιστικό» μέτρο δεν είναι το σχέδιο Πόλσον, που βάζει το χέρι (ακόμη πιο) βαθιά στην τσέπη τού ήδη πολύ στριμωγμένου οικονομικά μέσου αμερικανού φορολογουμένου, προκειμένου να σώσει όχι τα σπίτια και τις περιουσίες των απλών ανθρώπων αλλά τα υπερκέρδη των μεγαλοκαρχαριών της Γουόλ Στριτ!
Με δυο λόγια ο Μπους, προφασιζόμενος τις τραγικές συνέπειες από το «χρηματοοικονομικό Περλ Χάρμπορ» (όπως το αποκάλεσε ο γνωστός αμερικανός μεγαλοεπενδυτής Γουόρεν Μπάφετ), πέτυχε τελικά να συστρατεύσει υπέρ Γουόλ Στριτ και τραπεζών τους εκπροσώπους του αμερικανικού δικομματισμού, που συμφώνησαν πως ο μέσος Αμερικανός, που πληρώνει ήδη την κρίση με ανεργία, εργασιακή ανασφάλεια, κατασχέσεις σπιτιών και... αναγκαστική μετακόμιση σε σκηνές, τροχόσπιτα και αυτοκίνητα (κυριολεκτικά «από τους τέσσερις τοίχους στους τέσσερις τροχούς»!) θα πρέπει να συνεισφέρει κάπου 2.500 δολάρια «το κεφάλι» για να «σώσει» τους μεγαλοκαρχαρίες των δισεκατομμυρίων - επιβραβεύοντάς τους έτσι για την οικονομική κρίση με τα στεγαστικά δάνεια υψηλού ρίσκου και τα άλλα «περίεργα» τραπεζικά προϊόντα που φόρτωσαν σε ολόκληρο τον υπόλοιπο κόσμο!
Οπως πολύ σωστά γράφει ο - υπεράνω αντικαπιταλιστικής υποψίας - καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και ιδρυτής της συμβουλευτικής RGE Monitor Νουριέλ Ρουμπίνι οι.... «σύντροφοι Μπους, Μπερνάνκι και Πόλσον» επιχειρούν τη μετατροπή των ΗΠΑ σε... ΗΣΔΑ (Ηνωμένη Σοσιαλιστική Δημοκρατία Αμερικής!), «φέρνοντας τον... σοσιαλισμό στους πλούσιους και στους διαπλεκομένους» και «εθνικοποιώντας τα χρέη και τις ζημιές της Γουόλ Στριτ, ενώ τα κέρδη φυσικά παραμένουν αυστηρώς ιδιωτικά»!
Το μόνο που απαίτησαν, ουσιαστικά, οι Δημοκρατικοί ήταν κάποιες μικρο-παραχωρήσεις όσον αφορά τις υπερβολικές αμοιβές των στελεχών των τραπεζών που ευθύνονται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον για την κρίση (οι οποίοι αποχωρούν από τα καταρρέοντα πιστωτικά ιδρύματα με τα περιβόητα... «χρυσά αλεξίπτωτα») και κάποιες εγγυήσεις για τη δικαστική προστασία ορισμένων, έστω, από τις εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου που χάνουν τα σπίτια τους. Κακά τα ψέματα: το πολυδιαφημισμένο πακέτο σωτηρίας εκτιμάται ότι θα εκτινάξει το αμερικανικό έλλειμμα του προϋπολογισμού, το οποίο αγγίζει ήδη τα 500 δισ. δολάρια (482 δισ. δολάρια). Από πού θα βρεθούν άραγε όλα αυτά τα χρήματα για την κάλυψη της τεράστιας μαύρης τρύπας;
Ετσι κι αλλιώς η αμερικανική και κατ' επέκταση η παγκόσμια ή μάλλον παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι βαριά άρρωστη, και δεν μπορεί να θεραπευτεί με πιστωτικά «τσιρότα». Οπως άλλωστε έγραψε πρόσφατα ένας πραγματικά σπουδαίος οικονομολόγος, ο νομπελίστας Γιόζεφ Στίγκλιτς, όλα αυτά τα τραγικά δεν θα είχαν συμβεί αν δεν είχε επιτραπεί στην τραπεζική βιομηχανία να γιγαντωθεί, ωθούμενη στα σημερινά εξωφρενικά μεγέθη της. Στις ΗΠΑ και στη Βρετανία, επιχειρηματολογεί ο Στίγκλιτς, σχεδόν το 40% των συνολικών επιχειρηματικών κερδών καταλήγει στις τσέπες της «financial industry».
Πού πάνε όλα αυτά τα χρήματα; Ποιος είναι ο κοινωνικός ρόλος αυτών των χρυσοφόρων μεγαθηρίων; Κανείς, απαντά: το μόνο που ενδιαφέρει την τραπεζική βιομηχανία και την κυβέρνηση Μπους είναι η «διάσωση» (bail-out: κυριολεκτικά μεταφράζεται... «αποφυλάκιση με καταβολή εγγύησης»!) των υπευθύνων της κρίσης, όπως η Bear Stearns στην Αμερική και η Northern Rock στην Αγγλία, με χρήματα των φορολογουμένων, και η όλο και μεγαλύτερη στροφή προς την κατανάλωση - αντί να δοθεί επιτέλους λίγη προσοχή στις δημόσιες δαπάνες για κοινωνικές υποδομές, πράσινες τεχνολογίες κ.ά. «Η ιδέα πως οι τράπεζες μπορούν να αυτοελέγχονται είναι παρανοϊκή» καταλήγει ο πρώην αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο οποίος γνωρίζει όσο λίγοι τους υπόγειους μηχανισμούς του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
* «Δύει η αμερικανική παντοκρατορία»
Αξιοσημείωτη είναι και η άποψη που εξέφρασε μιλώντας στο γερμανικό κοινοβούλιο για το όλο θέμα ο σοσιαλδημοκράτης γερμανός υπουργός Οικονομικών Πέερ Στάινμπρουκ: «Η αμερικανική παντοκρατορία στο χρηματοπιστωτικό σύστημα "τελειώνει" με αυτή την κρίση, η οποία θα αφήσει "βαθιά σημάδια" και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ όπως ήταν πριν από την κρίση. Οι ΗΠΑ θα χάσουν τον ρόλο της υπερδύναμης στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα το οποίο θα γίνει περισσότερο πολυπολικό».
Ο Στάινμπρουκ επέκρινε ευθέως το λεγόμενο αγγλοσαξονικό μοντέλο καπιταλισμού, που υιοθετούν οι ΗΠΑ και η Βρετανία, το οποίο ενθάρρυνε τις ριψοκίνδυνες πρακτικές δανεισμού και επενδύσεων, λόγω «της υπερβολικής προσήλωσης στα κέρδη». «Η χρηματοπιστωτική κρίση αποτελεί κυρίως αμερικανικό πρόβλημα» τόνισε ο Στάινμπρουκ και ζήτησε αυστηρότερες ρυθμίσεις στο διεθνές εμπόριο και μεγαλύτερες απαιτήσεις για τα αποθεματικά των τραπεζών.
Πριν από λίγες ημέρες και η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ είχε επικρίνει τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, επειδή αντιδρούσαν κατά τις συνόδους του G7 στις γερμανικές προτάσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια και έλεγχο των διεθνών χρηματοπιστωτικών αγορών. Και ο - προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ενωσης - Νικολά Σαρκοζί, από την πλευρά του, κατά τη βαρυσήμαντη ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ δεν φάνηκε καθόλου βέβαιος για τη δυνατότητα των ΗΠΑ να θεραπεύσει το κακό: αντιθέτως, ζήτησε την έκτακτη σύγκληση των ηγετών των μεγάλων οικονομικών δυνάμεων, δηλαδή της «Ομάδας των Οκτώ», αλλά και της Κίνας και άλλων ισχυρών χωρών, «πριν από το τέλος του έτους», ώστε να εξεταστούν οι δίοδοι διαφυγής από τη χειρότερη κρίση μετά τη Μεγάλη Υφεση που ακολούθησε το κραχ του 1929 - όπως ο ίδιος τη χαρακτήρισε. Οπως είπε: «Καμία χώρα, όσο ισχυρή και αν είναι, δεν μπορεί να δώσει από μόνη της αποτελεσματική απάντηση στην πιστωτική κρίση»: αυτό που χρειάζεται, τόνισε, είναι «πλήρης ανοικοδόμηση του καπιταλισμού», με γνώμονα την «αντικατάσταση της αδιαφάνειας από τη διαφάνεια» και προαπαιτούμενο « τον έλεγχο, αλλά και την τιμωρία των πιστωτικών ιδρυμάτων, όπου αυτή απαιτείται»...
* Ο καπιταλισμός του Σαρκοζί
Ο Σαρκό δήλωσε μάλιστα πως αντιτίθεται σφόδρα στην πρακτική των «χρυσών αλεξιπτώτων», χαρακτηρίζοντάς την «παρανοϊκό σύστημα... εντελώς ασύμβατο με την οικονομία της αγοράς». «Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο φοβούνται για τις καταθέσεις, τα διαμερίσματα, τις επενδύσεις τους. Ποιος ευθύνεται για αυτή την καταστροφή; Οι υπεύθυνοι πρέπει να τιμωρηθούν» αντέτεινε. «Ας χτίσουμε μαζί έναν ρυθμιζόμενο καπιταλισμό, όπου οι χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες δεν θα αφήνονται μόνο στην κρίση των "παικτών" της αγοράς» σημείωσε ο γάλλος πρόεδρος.
Την καλύτερη κριτική των ημερών όμως την έκανε τελικά το στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ρόζα Μπρουκς στους «Los Angeles Times» - καλωσορίζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες στον Τρίτο Κόσμο! Οι ΗΠΑ, γράφει, πληρώνουν με την «αργεντινοποίηση» της οικονομίας τους τα υπερκέρδη, τη διαφθορά και τον «εξτρεμισμό της ελεύθερης αγοράς» τριών δεκαετιών: «Η πολιτική σας της ανεύθυνης απορρύθμισης σε κρίσιμους κλάδους οδήγησε ταχύτατα σε ταυτόχρονη ενεργειακή, οικιστική, πιστωτική και χρηματιστηριακή κρίση, η οποία συνοδεύεται (όταν δεν προκαλείται) από εντυπωσιακά επίπεδα διαφθοράς και κερδοσκοπίας - ενώ οι πολιτικοί σας ηγέτες, που υποτίθεται πως επιβλέπουν την οικονομία, κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι με τους λομπίστες των μεγάλων εταιρειών»!
ΟΙ ΕΝΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΧ
Αλαν Γκρίνσπαν
Ο πρώην πρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (Fed) θεωρείται ο «παππούς» της κρίσης. Επί των ημερών του στήθηκε το πάρτι των επενδυτικών τραπεζών που οδήγησε στη σημερινή κρίση. Κατηγορείται ότι διατήρησε τα επιτόκια χαμηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν φρόντισε να πάρει εγκαίρως μέτρα για τον έλεγχο και την εποπτεία των επενδυτικών τραπεζών.
Μπεν Μπερνάνκι
Ο σημερινός πρόεδρος της Fed κατηγορείται ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα ανέβασε πολύ τα αμερικανικά επιτόκια, με αποτέλεσμα πολλά νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δόσεις των στεγαστικών δανείων τους και να χάσουν το σπίτι τους. Ετσι, δημιουργήθηκαν τα subprime στεγαστικά από τα οποία ξεκίνησε η πιστωτική κρίση.
Spivs (λαμόγια ελληνιστί)
Ο πρωθυπουργός της Σκωτίας Αλεξ Σάλμοντ κατηγόρησε τα λαμόγια και τους κερδοσκόπους (spivs and speculators) για την επιδείνωση της κρίσης και την πτώση των τιμών των τραπεζικών μετοχών. Οπως είπε, ποντάροντας στην πτώση των τραπεζικών μετοχών (short selling) επιτάχυναν την πτώση.
Χένρι Πόλσον
Ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών, πρώην τραπεζικό στέλεχος, μπορεί τον τελευταίο καιρό να είναι αποτελεσματικός στη διαχείριση της πιστωτικής κρίσης, όμως κατηγορείται ότι άργησε να αντιδράσει. Πριν από έναν χρόνο, όταν ξέσπασε το πρόβλημα, υποστήριζε ότι η Wall Street και οι αγορές εν γένει μπορούν να αντιμετωπίσουν την κρίση χωρίς παρεμβάσεις.
Μάρβιν Κινγκ
Ο επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας κατηγορείται ότι δεν διείδε εγκαίρως πως έπρεπε να λάβει δραστικά μέτρα ώστε να θωρακίσει και να προστατέψει το βρετανικό τραπεζικό σύστημα. Η πρώτη μεγάλη τράπεζα που κατέρρευσε ήταν η βρετανική Northern Rock. Ούτε έλαβε μέτρα για τον έλεγχο και την εποπτεία των βρετανικών επενδυτικών τραπεζών.
Ντικ Φουλντ
Ο πρώην επικεφαλής της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers, ο οποίος αρνήθηκε επανειλημμένως να πουλήσει την τράπεζα προτού αυτή χρεοκοπήσει. Θεωρούσε ότι η τιμή που του προσέφεραν Κορεάτες, Βρετανοί κ.ά. ήταν χαμηλή. Ως την τελευταία στιγμή έκρυβε επιμελώς την οικονομική κατάσταση της τράπεζας.
Τζίμι Κέϊν
Ο πρώην πρόεδρος της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Bear Stearns, η οποία πωλήθηκε αντί πινακίου φακής στην JP Morgan, κατηγορείται ότι την ώρα που η τράπεζα κατέρρεε εξαιτίας των επιλογών του αυτός συμμετείχε σε τουρνουά μπριτζ! Φρόντισε όμως να εισπράξει το μπόνους που μαζί με τα stock options ήταν ύψους 33 εκατ. δολαρίων.
Γκόρντον Μπράουν
Ο νυν πρωθυπουργός της Βρετανίας κατηγορείται ότι, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών επί πρωθυπουργίας Τόνι Μπλερ, υιοθέτησε την πολιτική των «χαλαρών ελέγχων» στο Σίτι του Λονδίνου που του εισηγήθηκε ο τότε πρόεδρος της βρετανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς σερ Χάουαρντ Ντέιβις.
Αλιστερ Ντάρλινγκ
Ο βρετανός υπουργός Οικονομικών, ο οποίος έχασε το χρώμα του και δεν αντέδρασε όταν οι καταθέτες της Northern Rock ζητούσαν εγγυήσεις για τα χρήματά τους, με αποτέλεσμα να αποσύρουν τις καταθέσεις τους και να επιτείνουν το πρόβλημα της τράπεζας, που πέρασε υπό κρατικό έλεγχο. Επιπλέον απέτυχε να πουλήσει τη Northern Rock στη Lloyds TSB.
Κυβέρνηση Μπους
Επέτρεψε την έκρηξη των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ και δεν έλαβε εγκαίρως μέτρα για να προστατέψει από τον υπερδανεισμό τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα. Επίσης θεωρείται ότι αντέδρασε καθυστερημένα στην κρίση, καθώς πίστευε ότι η αγορά μπορούσε να λύσει από μόνη της το πρόβλημα.
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=15473&m=A10&aa=1
No comments:
Post a Comment