Η καταπολέμηση της ανεργίας και η επακόλουθη αύξηση της ζήτησης, είναι το κλειδί για την έξοδο από την παρούσα κρίση και την αποτροπή μιας επανάληψής της. Η ανεργία εμφανίζεται ως το σημείο σύγκλισης στο οποίο κατατείνουν οι εκτιμήσεις οικονομολόγων κάθε απόχρωσης παρά τις διαφορετικές αφετηρίες από τις οποίες εφορμούν. Την αγωνία για το ενδεχόμενο μιας δεύτερης ύφεσης επανέφερε μέσα στην εβδομάδα ο επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντομινίκ Στρος-Καν. Πρόθεσή του ήταν να προειδοποιήσει για τις επιπτώσεις μιας πρόωρης ανάκλησης των μέτρων τόνωσης της οικονομίας, όταν τόνισε πως είναι πολύ νωρίς για κάτι τέτοιο, καθώς ενδέχεται να επιφέρει δεύτερη ύφεση. Ο κ. Στρος-Καν δεν αρκέστηκε να συστήσει στις κυβερνήσεις να διατηρήσουν σε ισχύ τα έκτακτα μέτρα, αλλά ζήτησε να προσανατολισθούν τα μέτρα αυτά περισσότερο στην καταπολέμηση της ανεργίας. Εχει προηγηθεί παλαιότερα η απαισιόδοξη εκτίμηση του νομπελίστα οικονομολόγου, Πολ Κρούγκμαν, πως υπάρχουν 30% με 40% πιθανότητες μιας δεύτερης ύφεσης.
Την ίδια στιγμή, όμως, τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το εξωτερικό χρέος αρκετών χωρών, της Ελλάδας και όχι μόνον, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας ενώ δεν λείπουν οι φωνές που ζητούν αυτοσυγκράτηση. Ενδεικτική η περίπτωση του Γερμανού υπουργού Οικονομίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που επισταμένως καλεί τη Γερμανίδα καγκελάριο να μην υποκύψει στις πιέσεις των εταίρων της στον κυβερνητικό συνασπισμό και να επιστρέψει στη δημοσιονομική αρετή. Μία ενδιαφέρουσα προσέγγιση που συνδέει τη μάστιγα της ανεργίας με εκείνη του χρέους και εξαρτά την έξοδο από την κρίση από την αντιμετώπισή τους παρουσιάζει σε πρόσφατο άρθρο του στη γαλλική εφημερίδα Le Monde ο Πιερ Λαρουτιρού, οικονομολόγος και μέλος του εκτελεστικού γραφείου της Europe Ecologie.
Ο εν λόγω οικονομολόγος επικαλείται δήλωση του συμπατριώτη του επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, Πασκάλ Λαμί, που χαρακτήρισε το δημόσιο χρέος «βόμβα στα θεμέλια της ανάκαμψης». Ξεφεύγει, όμως, από το δίλημμα «επιστροφή στην ύφεση ή διόγκωση του χρέους», αναλύοντας τα οικονομικο-πολιτικά αίτια που οδήγησαν στη συσσώρευση χρέους στις ΗΠΑ και στη συνέχεια σε άλλες χώρες. Αυτά, σύμφωνα με τον Γάλλο οικονομολόγο, ανάγονται στη δεκαετία του 1980 και στην οικονομική πολιτική του Ρόναλντ Ρέιγκαν. Οπως επισημαίνει, μέχρι την άφιξη του Ρέιγκαν στον Λευκό Οίκο η αμερικανική οικονομία αναπτυσσόταν χωρίς να συσσωρεύει χρέος. Ο Ρέιγκαν μείωσε τους φόρους στους πλουσιότερους Αμερικανούς, περιορίζοντας τα φορολογικά έσοδα. Εκτοτε, άρχισε η συσσώρευση χρέους. Παράλληλα, η πολιτική της απελευθέρωσης περιόρισε σημαντικά το μερίδιο του αμερικανικού ΑΕΠ που αντιπροσώπευαν οι μισθοί.
Κάτι ανάλογο συνέβη σε πολλές άλλες χώρες. Ο Πιερ Λαρουτιρού επικαλείται στοιχεία του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με τα οποία στο σύνολο των 15 πλουσιότερων χωρών-μελών του οι μισθοί αντιπροσώπευαν το 67% του ΑΕΠ το 1982, αλλά μόλις το 57% σήμερα. Και το αναπόφευκτο αποτέλεσμα υπήρξε η μείωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Επόμενο βήμα του οικονομολόγου είναι να αναλύσει τους λόγους για τους οποίους μειώθηκε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες η συνεισφορά των μισθών στο ΑΕΠ, οι οποίοι δεν είναι άλλοι από την αύξηση της ανεργίας, της μερικής απασχόλησης αλλά και της ανασφάλειας μεταξύ των εργαζομένων, οι οποίοι υπό την απειλή της ανεργίας δέχονται να εργάζονται με χαμηλότερες αμοιβές. Και καταλήγει πως μόνον με την αντιμετώπιση της ανεργίας, αλλά και την ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος των εργαζομένων, μπορεί να αντιστραφεί η διαδικασία και να βγούμε από την κρίση...
Ο ιστορικός συμβιβασμός του Τζ. Φορντ
Αναφερόμενος στην προ του Ρέιγκαν τριακονταετή περίοδο ανάπτυξης, ο Πιερ Λαρουτιρού μιλάει για έναν άλλου είδους «ιστορικό συμβιβασμό», που έκανε ένας άλλος, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρεπουμπλικανός Τζέραλντ Φορντ. Αυτός ο συμβιβασμός διασφάλισε και παρέτεινε την υγιή ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας χάρη στον καταμερισμό της αυξημένης παραγωγικότητας (και ενός ποσοστού από τα κέρδη) μεταξύ εργαζομένων και μετόχων μιας εταιρείας. Σύμφωνα με το σκεπτικό του, οι αυξημένες αυτές αποδοχές των εργαζομένων και η ισορροπία στην αμερικανική αγορά εργασίας διασφάλισαν την υγιή κατανάλωση, που με τη σειρά της παγίωσε την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας. Και η ανάπτυξη αυτή δεν προϋπέθετε χρέος, ούτε δημόσιο ούτε χρέος των νοικοκυριών. Οπως επισημαίνει, το μεν δημόσιο χρέος άρχισε να συσσωρεύεται όταν μειώθηκαν τα φορολογικά έσοδα, ενώ τα αμερικανικά νοικοκυριά άρχισαν να αναλαμβάνουν χρέη όταν πλέον τα δάνεια ήταν ο μοναδικός τρόπος για να διατηρήσουν το προ της εποχής Ρέιγκαν βιοτικό τους επίπεδο.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_23/01/2010_387900
No comments:
Post a Comment