Πώς τράπεζες και στεγαστική βιομηχανία συνέβαλαν στην κατάρρευση
Σε ένα άρθρο γνώμης τον Νοέμβριο του 2008 στους New York Times ο βραβευμένος με Νομπέλ οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτζ υποστήριξε ότι ένα μεγάλο πακέτο τόνωσης -έως και 1 τρισ. δολαρίων για δύο χρόνια- ήταν απαραίτητο για να μετατρέψει τη Μεγάλη Υφεση σε μια ανάκαμψη ισχυρού ρυθμού. Επίσης, ανέφερε ότι χρειάζονται νέες ρυθμίσεις για την αλλαγή της καταστροφικής συμπεριφοράς της Γουόλ Στριτ, η οποία ευθύνεται για τις δημοσιονομικές συμφορές. Τέσσερις μήνες αργότερα, έγραψε άλλο ένα άρθρο στην εφημερίδα, στο οποίο εξαπέλυε επίθεση στα σχέδια της κυβέρνησης για την αντιμετώπισή της απέναντι στις προβληματικές τράπεζες, υποστηρίζοντας ότι αποτελούσε μία «κέρδισε-κέρδισε-χάσε πρόταση: οι τράπεζες κερδίζουν, οι επενδυτές κερδίζουν και οι φορολογούμενοι χάνουν». Στη συνέχεια, χαρακτήρισε την προσέγγιση της κυβέρνησης ως «υποκατάστατο καπιταλισμού την ιδιωτικοποίηση των κερδών και την κοινωνικοποίηση των ζημιών».
Το νέο βιβλίο του κ. Στίγκλιτζ «Ελεύθερη πτώση: ΗΠΑ, Ελεύθερες Αγορές και το Ναυάγιο της Παγκόσμιας Οικονομίας» επεκτείνει περαιτέρω τα συγκεκριμένα λαϊκιστικά επιχειρήματα. Προχωρά σε μία αποδόμηση των αιτιών της Μεγάλης Υφεσης του 2008, αξιολογεί τις αντιδράσεις στην κρίση από τις κυβερνήσεις Μπους και Ομπάμα και καθορίζει τις προτάσεις για το πώς οι ΗΠΑ μπορούν να χρησιμοποιήσουν την «παρ’ ολίγον θανατηφόρα εμπειρία» για να αντιμετωπίσουν τα μειονεκτήματα του οικονομικού συστήματος και να αναμορφωθούν για τον 21ο αιώνα. Σε έναν αιώνα, στον οποίο αντιμετωπίζει τρομακτικά προβλήματα όπως ένα διογκωμένο δημοσιονομικό και εμπορικό έλλειμμα, τις αυξανόμενες απώλειες θέσεων εργασίας στον μεταποιητικό τομέα, αλλά και τις προκλήσεις της Κίνας και άλλων χωρών.
O καθηγητής του Columbia University χρησιμοποιεί τη διδακτική του εμπειρία για να δώσει στον απλό αναγνώστη μία διαυγή άποψη του πώς οι υπερχρεωμένες τράπεζες, μιας κακής ποιότητας στεγαστική βιομηχανία, η ληστρική δανειοδότηση και το άναρχο εμπόριο συνέβαλαν στην κατάρρευση και πώς, κατά τη γνώμη του, οι σχεδιασμένες με κακό τρόπο προσπάθειες διάσωσης ναι μεν μπόρεσαν να σταματήσουν την ελεύθερη πτώση, αλλά απέτυχαν με πιο θεμελιώδη προβλήματα.
Είναι ιδιαίτερα εύγλωττος όσον αφορά τον τρόπο που η οικονομία των ΗΠΑ διατηρήθηκε πριν από την κρίση από «μία χρεο-χρηματοδοτούμενη έκρηξη κατανάλωσης που είχε τη στήριξη της στεγαστικής φούσκας». Περιγράφει με πάθος την κατά την άποψή του αποτυχία της κυβέρνησης να προβεί σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις του οικονομικού συστήματος.
Πριν από το φθινόπωρο του 2008, ο κ. Στίγκλιτζ ήταν ανάμεσα στους λίγους οικονομολόγους που «ανέμεναν μια κατάρρευση της οικονομίας των ΗΠΑ με παγκόσμιες συνέπειες». Ο κ. Στίγκλιτζ γράφει, βεβαίως, ως υπερήφανος κεϊνσιανός και η ανάλυσή του για την ύφεση του 2008 και των επακόλουθών της αντικατοπτρίζει την ευρύτερη φιλοσοφία του. «Υποψιάζομαι ότι σε περίπτωση που η κυβέρνηση υιοθετούσε τις απλές προτάσεις αυτού του κεφαλαίου, το πρόβλημα των κατασχέσεων θα άνηκε στο παρελθόν», γράφει. «Αλλά δυστυχώς, η κυβέρνηση Ομπάμα ακολούθησε την πορεία της κυβέρνησης Μπους, κατευθύνοντας την πλειονότητα των προσπαθειών της στη διάσωση των τραπεζών».
Ορισμένες από τις προτάσεις που κάνει ο κ. Στίγκλιτζ για την αναμόρφωση της οικονομίας των ΗΠΑ (και της κοινωνίας) απέχουν πολύ από τις πρακτικές συστάσεις στρατηγικής που συγκεντρώνουν πραγματικά πιθανότητες να κερδίσουν ευρεία δημόσια στήριξη ή να θεσπιστούν από το Κογκρέσο. Γράφει πώς μία «αναδιανομή του εισοδήματος» και ένα προοδευτικό σύστημα φορολόγησης μπορούν να συμβάλουν στη σταθεροποίηση της οικονομίας και καλεί για ένα νέο παγκόσμιο σύστημα αποθεματικών. Οι εν λόγω παρατηρήσεις όχι απλώς δίνουν τα απαραίτητα πυρομαχικά στους συντηρητικούς επικριτές που θέλουν να αποπέμψουν τον κ. Στίγκλιτζ ως έναν ευρωπαϊκού στυλ προοδευτικό, αλλά έχουν επίσης το ατυχές αποτέλεσμα να αποσπάσουν την προσοχή του αναγνώστη λόγω της πληθώρας των έξυπνων εκτιμήσεων που κάνει στο βιβλίο του όσον αφορά τα αίτια και τις συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κατάρρευσης του 2008.
No comments:
Post a Comment