Τα χειρότερα της χρηματοπιστωτικής κρίσης που διέλυσε το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους έχουν πιθανότατα περάσει, αλλά τα εφιαλτικά προβλήματα που έχουν προκληθεί από την κρίση χρεών στην Ευρώπη έχουν σύρει σε δεινή θέση τις τράπεζες. Αυτό συμβαίνει με την Ελλάδα και την Ιρλανδία, κυρίως, την Ισπανία, την Πορτογαλία και όχι μόνο... καθώς ο κίνδυνος μετακύλισης των συνεπειών από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα υπήρχε και θα υπάρχει πάντα σε περιόδους κρίσεων. Και καμία ευρωπαϊκή οικονομία δεν είναι αρκετά μεγάλη -ούτε καν η Γερμανία- για να σταθεί πίσω από τις τράπεζες.
Το φρενάρισμα της οικονομικής ανάκαμψης στις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης και τα δημοσιονομικά προβλήματα πολλών χωρών-μελών της υποδηλώνουν ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται πλέον από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχουν πολιτικό χαρακτήρα, καθώς εξαρτάται εν πολλοίς η επιβίωση αρκετών οικονομιών. Προφανώς ανακούφιση προκάλεσε σε όλους χτες η ανακοίνωση από την ΕΚΤ ότι παρατείνει τα έκτακτα μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας στο διατραπεζικό σύστημα. Ομως, η παράταση αυτή της προσφοράς ρευστότητας με ευνοϊκούς όρους από την ΕΚΤ στις τράπεζες της Ευρωζώνης, εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτικής σύγκρουσης που έχει ξεσπάσει για τον διάδοχο του Τρισέ.
Εκτός όμως από τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις, οι τράπεζες και τα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι αυτά που έχουν ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη την αγορά των ομολόγων προκειμένου να στηρίξουν τους ακόμη προβληματικούς ισολογισμούς τους. Το ολοένα όμως και υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης εξαιτίας των αυξανόμενων spreads θα πλήξει την κερδοφορία τους. Επιπλέον θα καταστήσουν τον δανεισμό περισσότερο ακριβό και θα οδηγήσουν σε στενότητα τις πιστώσεις. Ηδη τα πακέτα λιτότητας, αυξάνοντας τα επισφαλή δάνεια, εκτιμάται ότι θα μηδενίσουν σχεδόν τις πιστώσεις. Πόσω μάλλον που τα κέρδη των τραπεζών ήδη πλήττονται και από άλλες αιτίες. Το φρενάρισμα της οικονομικής ανάκαμψης στις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης και τα δημοσιονομικά προβλήματα πολλών χωρών-μελών της υποδηλώνουν ότι τα βασικά επιτόκια δανεισμού θα παραμείνουν από την ΕΚΤ στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα του 1% για μακρύ χρονικό διάστημα, με συνέπεια να μην υπάρξει βελτίωση των κερδών από τους καταθετικούς λογαριασμούς.
Και όλα αυτά σε μια περίοδο που η κρίσιμη πηγή για τη χρηματοδότηση των τραπεζών και γενικότερα για την ευρύτερη διαθεσιμότητα των πιστώσεων στις οικονομίες, η αγορά τιτλοποίησης δανείων και πάσης φύσεως χρέους, δεν έχει ακόμα ομαλοποιηθεί. Οι τιτλοποιήσεις ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση τόσο ως προς τη διασπορά των κινδύνων, καθώς δεν εμφανίζονται στους ισολογισμούς, όσο και για τα σχετικά χαμηλά ποσά των κεφαλαίων που απαιτούνται να διακρατούν οι τράπεζες έναντι αυτών των συμφωνιών. Ομως πάγωσαν όταν όλα αυτά τα σύνθετα επενδυτικά σκουπίδια, έχοντας σχεδιαστεί πάνω στα ρισκαδόρικα subprime στεγαστικά δάνεια, θεωρούνταν πλέον άχρηστα χαρτιά και δεν αγοράζονταν. Χωρίς αγοραστές για τα ξεφτισμένα αυτά χαρτιά, οι αγορές σε όλον τον κόσμο στέγνωσαν από ρευστό, οι τράπεζες δεν έβρισκαν κεφάλαια να αντλήσουν, με συνέπεια να φθάσει στο χείλος του γκρεμού το τραπεζικό σύστημα και να βυθιστεί η παγκόσμια οικονομία στη χειρότερη χρηματοπιστωτική κρίση των τελευταίων 80 ετών.
Ωστόσο, κριτική στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ άσκησε ο οικονομολόγος και καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Νουριέλ Ρουμπινί, προειδοποιώντας ότι η ΕΚΤ πρέπει να μειώσει το βασικό επιτόκιο δανεισμού σε μηδενικά επίπεδα και να επεκτείνει περαιτέρω τις αγορές κρατικών ομολόγων προκειμένου να αντισταθμίσει τον αντίκτυπο των μέτρων λιτότητας, ο οποίος δεν θα είναι άλλος από μια νέα ύφεση.
Πόσο καιρό ακόμη είναι διατεθειμένη η ΕΚΤ να βάζει το χέρι «βαθιά στην τσέπη» τροφοδοτώντας τις τράπεζες της Ευρωζώνης με τη -ζωτικής σημασίας- ρευστότητα; Οχι για πολύ... καθώς η σύγκρουση απόψεων που έχει ξεσπάσει στους κόλπους της παίρνει διαστάσεις. Ο επικεφαλής της Bundesbank (Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας), Αξελ Βέμπερ, από κοινού με τον Μάριο Ντράγκι, τον Ιταλό ομόλογό του και ανεπίσημο αντίπαλό του στη μάχη διαδοχής του προέδρου της ΕΚΤ, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ζητούν να δοθεί σύντομα τέλος στην αγορά κρατικών ομολόγων της χωρών-μελών της Ευρωζώνης που ξεκίνησε στις 10 Μαΐου.
No comments:
Post a Comment