Εδώ και 12 χρόνια, στη δεξιά γωνία του γραφείου μου έχω μία κούπα. Μου την έκανε δώρο ένα στέλεχος της Allianz ως ενθύμιο για τη συνεργασία της με την Pimco το 1999. Η κούπα πάνω γράφει: «Μπορείς εύκολα να πεις ποιος είναι Γερμανός, αλλά δεν μπορείς να του πεις και πολλά».
Τότε ήταν ξεκαρδιστικό. Τώρα όμως, μετά την εμπειρία των τελευταίων μηνών, που έχει φέρει στην επιφάνεια τις δυσλειτουργίες της ευρωπαϊκής οικογένειας, δεν είναι πια τόσο αστείο. Θα μπορούσα, ωστόσο, δίπλα σε αυτήν την κούπα να βάλω και άλλες, με παρόμοιες ρήσεις, για όσους φέρουν αντιστοίχως το βάρος αυτής της δυσλειτουργίας.
Μία θα μπορούσε να γράφει «Φοβού τους Έλληνες και δώρα φέροντας». «Η τύχη των Ιρλανδών», θα μπορούσε να γράφει μια άλλη, ενώ κάλλιστα θα μπορούσα να έχω και κάποια με μία μόνο ιταλική λέξη, με κεφαλαία γράμματα, «SCUSI» (συγγνώμη), που ουσιαστικά συνοψίζει την τρέχουσα δυσάρεστη κατάσταση.
Γεγονός είναι ότι ανά την Ευρώπη επιρρίπτονται ευθύνες πανταχόθεν και κάθε μέλος πιστεύει ότι έχει πράξει πολύ περισσότερα από όσα του αναλογούν για την αντιμετώπιση μιας κρίσης που φαίνεται πως είναι δυσεπίλυτη και ατέρμονη. Η διεθνής κοινότητα τους λέει να ενωθούν. Το ίδιο λένε και οι ίδιοι μεταξύ τους. Προς το παρόν, όμως, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Το μήνυμα που εξάγεται για τους επενδυτές από αυτές τις κοκορομαχίες πολιτικής είναι πως στον κρατικό δανεισμό θα υπάρχει ένα εύλογο spread κινδύνου από τώρα μέχρι την αιωνιότητα.
Η Standard & Poor’s σόκαρε τη διεθνή κοινότητα τον Αύγουστο προχωρώντας στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ΗΠΑ σε «ΑΑ+». Αυτό, όμως, που μέχρι πρότινος ήταν φαινόμενο των αναπτυσσόμενων οικονομιών πλέον μολύνει και τις ανεπτυγμένες οικονομίες, καθώς στην εποχή μετά την κατάρρευση της Lehman η διαδικασία απομόχλευσης αποκάλυψε τις υπερβολές των προηγούμενων δεκαετιών.
Η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ελλάδα ήταν οι πρώτες που μας απασχόλησαν, αλλά τα «νέα πρότυπα» ανάπτυξης αποκάλυψαν κενά και σε μέχρι πρότινος ιερές πιστοληπτικές αξιολογήσεις. Αυτό που έγινε εμφανές τα τελευταία χρόνια είναι πως η ανάπτυξη που τροφοδοτείται από τον δανεισμό είναι ένα εσφαλμένο επιχειρηματικό μοντέλο όταν οι χρηματαγορές δεν θέλουν πλέον να το στηρίξουν.
Εκτός από το αρχικό μέγεθος του χρέους προς ΑΕΠ, καθοριστικός παράγοντας φερεγγυότητας μιας οικονομίας είναι πλέον και η ικανότητά της να αρπάξει μερίδιο ανάπτυξης μεγαλύτερο από όσο της αναλογεί, στο πλαίσιο μιας ανορεξικής παγκόσμιας οικονομίας. Ελάχιστα κράτη, όμως, μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση.
Σε αυτήν ακριβώς την τάση για «αρπαγή ανάπτυξης», η δυσλειτουργική ευρωπαϊκή οικογένεια αποδείχθηκε ιδιαίτερα τρωτή. Εκτός από τα θέματα εργασιακής ηθικής και ωραρίων, η ευρωπαϊκή οικογένεια περιορίζεται και από την κοινή νομισματική πολιτική. Ένα επιτόκιο, μία πολιτική που να αρμόζει σε όλους, ενώ όμως άλλοι, που κατ’ εξακολούθηση παραβιάζουν τους κανόνες του χρέους όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και άλλα μέλη του G10, έχουν τη δυνατότητα να τυπώνουν χρήμα και να γλιτώνουν.
Η πολιτική προστατευτισμού ήταν το βασικό όπλο επιλογής σε περιπτώσεις ύφεσης και έχει κατά καιρούς κρατήσει ζωντανές υπερχρεωμένες χώρες με ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια. Ενδεχομένως να οδηγήσει σε μείωση της ανάπτυξης και σε πληθωρισμό, αλλά είναι καλύτερη εναλλακτική από τον ζουρλομανδύα της ευρωζώνης.
Με την τρέχουσα δομή, οι χειρότεροι εγκληματίες της ευρωζώνης βρίσκονται πλέον να παρακαλούν τη γερμανική Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία δεν μπορεί να τυπώσει χρήμα στον βαθμό και με την ταχύτητα που το έπραξαν οι ΗΠΑ και άλλοι.
Η επιβληθείσα δημοσιονομική λύση στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να συνοψιστεί στο απλό «συμμαζευτείτε». Στην ουσία, όμως, πρόκειται για πολυετή αποπληθωριστική πολιτική στους μισθούς, σε ένα μάλλον κακομαθημένο σώμα πολιτών του ευρωπαϊκού νότου. Ίσως να το επιτρέψουν, ίσως και όχι. Καθώς, όμως, περνά ο καιρός, τα spreads θα πάρουν σχεδόν καταστροφικές διαστάσεις, απειλώντας αυτές τις οικονομίες με υψηλότερες αποδόσεις ομολόγων, που τελικά θα οδηγήσουν σε αύξηση αντί στη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Η κρατική πιστοληπτική αξιολόγηση και το ενδεχόμενο χρεοκοπίας αποκτούν νέες πτωτικές τάσεις, γεγονός που δείχνει σημαντικές επενδυτικές ζημίες.
Οι αποδόσεις στην ιταλική αγορά ομολόγων τις τελευταίες εβδομάδες αυξομειώνονται με μεγάλη ταχύτητα, γεγονός που αποδεικνύει ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και η ψυχολογία της αγοράς είναι σημαντικοί παράγοντες, με μεγάλη δυναμική, που θα πρέπει επίσης να εξετάζονται. Όμως, με το 10ετές κόστος δανεισμού στα επίπεδα του 6% - 7% (το οποίο μάλιστα ξεπεράστηκε την Τρίτη), η Ιταλία θα πρέπει να καταγράφει πλεόνασμα της τάξεως του 5% ώστε να αποτρέψει τη μεγαλύτερη άνοδο του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Η προσωρινή κυβέρνηση τεχνοκρατών και ο νέος πρωθυπουργός έχουν ήδη πολλά να κάνουν.
Οι επενδυτές, στη συνέχεια, θα πρέπει να είναι φιλύποπτοι με την αυτοτροφοδοτούμενη δυναμική που δημιουργείται με όσα συμβαίνουν από όλες τις πλευρές: ανεπαρκείς πολιτικές ad hoc από τις δημοσιονομικές και νομισματικές αρχές, δεκαετίες κατάχρησης σε ισολογισμούς και αποταμιεύσεις από την περιφέρεια του νότου της ευρωζώνης, αδιαφορία και ανεπαρκής στήριξη από τους διεθνείς οργανισμούς, εκ των οποίων και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και εγωιστική αντιμετώπιση από τις αναπτυσσόμενες χώρες που ελέγχουν τα παγκόσμια αποθέματα. Όλοι αυτοί ενώνονται με την πιο δυσλειτουργική οικογένεια στον κόσμο -την ευρωζώνη-, λέγοντας στους άλλους τι να κάνουν, χωρίς όμως να ακούνε κανέναν.
Κατά συνέπεια, στον οικονομικό και επενδυτικό ορίζοντα υπάρχει απομόχλευση, δημοσιονομική λιτότητα και πιθανότητες χρεοκοπίας. Οι επενδυτές θα πρέπει να αποφύγουν τον κίνδυνο. Και όταν τελειώσει όλο αυτό, τότε πολλοί θα πρέπει να απολογηθούν με ένα μεγάλο «SCUSI».
*Ο Bill Gross είναι ιδρυτής και co-chief investment officer της Pimco.
http://www.euro2day.gr/ftcom_gr/194/articles/666796/ArticleFTgr.aspx
Τότε ήταν ξεκαρδιστικό. Τώρα όμως, μετά την εμπειρία των τελευταίων μηνών, που έχει φέρει στην επιφάνεια τις δυσλειτουργίες της ευρωπαϊκής οικογένειας, δεν είναι πια τόσο αστείο. Θα μπορούσα, ωστόσο, δίπλα σε αυτήν την κούπα να βάλω και άλλες, με παρόμοιες ρήσεις, για όσους φέρουν αντιστοίχως το βάρος αυτής της δυσλειτουργίας.
Μία θα μπορούσε να γράφει «Φοβού τους Έλληνες και δώρα φέροντας». «Η τύχη των Ιρλανδών», θα μπορούσε να γράφει μια άλλη, ενώ κάλλιστα θα μπορούσα να έχω και κάποια με μία μόνο ιταλική λέξη, με κεφαλαία γράμματα, «SCUSI» (συγγνώμη), που ουσιαστικά συνοψίζει την τρέχουσα δυσάρεστη κατάσταση.
Γεγονός είναι ότι ανά την Ευρώπη επιρρίπτονται ευθύνες πανταχόθεν και κάθε μέλος πιστεύει ότι έχει πράξει πολύ περισσότερα από όσα του αναλογούν για την αντιμετώπιση μιας κρίσης που φαίνεται πως είναι δυσεπίλυτη και ατέρμονη. Η διεθνής κοινότητα τους λέει να ενωθούν. Το ίδιο λένε και οι ίδιοι μεταξύ τους. Προς το παρόν, όμως, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Το μήνυμα που εξάγεται για τους επενδυτές από αυτές τις κοκορομαχίες πολιτικής είναι πως στον κρατικό δανεισμό θα υπάρχει ένα εύλογο spread κινδύνου από τώρα μέχρι την αιωνιότητα.
Η Standard & Poor’s σόκαρε τη διεθνή κοινότητα τον Αύγουστο προχωρώντας στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ΗΠΑ σε «ΑΑ+». Αυτό, όμως, που μέχρι πρότινος ήταν φαινόμενο των αναπτυσσόμενων οικονομιών πλέον μολύνει και τις ανεπτυγμένες οικονομίες, καθώς στην εποχή μετά την κατάρρευση της Lehman η διαδικασία απομόχλευσης αποκάλυψε τις υπερβολές των προηγούμενων δεκαετιών.
Η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ελλάδα ήταν οι πρώτες που μας απασχόλησαν, αλλά τα «νέα πρότυπα» ανάπτυξης αποκάλυψαν κενά και σε μέχρι πρότινος ιερές πιστοληπτικές αξιολογήσεις. Αυτό που έγινε εμφανές τα τελευταία χρόνια είναι πως η ανάπτυξη που τροφοδοτείται από τον δανεισμό είναι ένα εσφαλμένο επιχειρηματικό μοντέλο όταν οι χρηματαγορές δεν θέλουν πλέον να το στηρίξουν.
Εκτός από το αρχικό μέγεθος του χρέους προς ΑΕΠ, καθοριστικός παράγοντας φερεγγυότητας μιας οικονομίας είναι πλέον και η ικανότητά της να αρπάξει μερίδιο ανάπτυξης μεγαλύτερο από όσο της αναλογεί, στο πλαίσιο μιας ανορεξικής παγκόσμιας οικονομίας. Ελάχιστα κράτη, όμως, μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση.
Σε αυτήν ακριβώς την τάση για «αρπαγή ανάπτυξης», η δυσλειτουργική ευρωπαϊκή οικογένεια αποδείχθηκε ιδιαίτερα τρωτή. Εκτός από τα θέματα εργασιακής ηθικής και ωραρίων, η ευρωπαϊκή οικογένεια περιορίζεται και από την κοινή νομισματική πολιτική. Ένα επιτόκιο, μία πολιτική που να αρμόζει σε όλους, ενώ όμως άλλοι, που κατ’ εξακολούθηση παραβιάζουν τους κανόνες του χρέους όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και άλλα μέλη του G10, έχουν τη δυνατότητα να τυπώνουν χρήμα και να γλιτώνουν.
Η πολιτική προστατευτισμού ήταν το βασικό όπλο επιλογής σε περιπτώσεις ύφεσης και έχει κατά καιρούς κρατήσει ζωντανές υπερχρεωμένες χώρες με ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια. Ενδεχομένως να οδηγήσει σε μείωση της ανάπτυξης και σε πληθωρισμό, αλλά είναι καλύτερη εναλλακτική από τον ζουρλομανδύα της ευρωζώνης.
Με την τρέχουσα δομή, οι χειρότεροι εγκληματίες της ευρωζώνης βρίσκονται πλέον να παρακαλούν τη γερμανική Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία δεν μπορεί να τυπώσει χρήμα στον βαθμό και με την ταχύτητα που το έπραξαν οι ΗΠΑ και άλλοι.
Η επιβληθείσα δημοσιονομική λύση στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να συνοψιστεί στο απλό «συμμαζευτείτε». Στην ουσία, όμως, πρόκειται για πολυετή αποπληθωριστική πολιτική στους μισθούς, σε ένα μάλλον κακομαθημένο σώμα πολιτών του ευρωπαϊκού νότου. Ίσως να το επιτρέψουν, ίσως και όχι. Καθώς, όμως, περνά ο καιρός, τα spreads θα πάρουν σχεδόν καταστροφικές διαστάσεις, απειλώντας αυτές τις οικονομίες με υψηλότερες αποδόσεις ομολόγων, που τελικά θα οδηγήσουν σε αύξηση αντί στη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Η κρατική πιστοληπτική αξιολόγηση και το ενδεχόμενο χρεοκοπίας αποκτούν νέες πτωτικές τάσεις, γεγονός που δείχνει σημαντικές επενδυτικές ζημίες.
Οι αποδόσεις στην ιταλική αγορά ομολόγων τις τελευταίες εβδομάδες αυξομειώνονται με μεγάλη ταχύτητα, γεγονός που αποδεικνύει ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και η ψυχολογία της αγοράς είναι σημαντικοί παράγοντες, με μεγάλη δυναμική, που θα πρέπει επίσης να εξετάζονται. Όμως, με το 10ετές κόστος δανεισμού στα επίπεδα του 6% - 7% (το οποίο μάλιστα ξεπεράστηκε την Τρίτη), η Ιταλία θα πρέπει να καταγράφει πλεόνασμα της τάξεως του 5% ώστε να αποτρέψει τη μεγαλύτερη άνοδο του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Η προσωρινή κυβέρνηση τεχνοκρατών και ο νέος πρωθυπουργός έχουν ήδη πολλά να κάνουν.
Οι επενδυτές, στη συνέχεια, θα πρέπει να είναι φιλύποπτοι με την αυτοτροφοδοτούμενη δυναμική που δημιουργείται με όσα συμβαίνουν από όλες τις πλευρές: ανεπαρκείς πολιτικές ad hoc από τις δημοσιονομικές και νομισματικές αρχές, δεκαετίες κατάχρησης σε ισολογισμούς και αποταμιεύσεις από την περιφέρεια του νότου της ευρωζώνης, αδιαφορία και ανεπαρκής στήριξη από τους διεθνείς οργανισμούς, εκ των οποίων και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και εγωιστική αντιμετώπιση από τις αναπτυσσόμενες χώρες που ελέγχουν τα παγκόσμια αποθέματα. Όλοι αυτοί ενώνονται με την πιο δυσλειτουργική οικογένεια στον κόσμο -την ευρωζώνη-, λέγοντας στους άλλους τι να κάνουν, χωρίς όμως να ακούνε κανέναν.
Κατά συνέπεια, στον οικονομικό και επενδυτικό ορίζοντα υπάρχει απομόχλευση, δημοσιονομική λιτότητα και πιθανότητες χρεοκοπίας. Οι επενδυτές θα πρέπει να αποφύγουν τον κίνδυνο. Και όταν τελειώσει όλο αυτό, τότε πολλοί θα πρέπει να απολογηθούν με ένα μεγάλο «SCUSI».
*Ο Bill Gross είναι ιδρυτής και co-chief investment officer της Pimco.
http://www.euro2day.gr/ftcom_gr/194/articles/666796/ArticleFTgr.aspx
No comments:
Post a Comment