Tου Kωστα Mηλα*
Εν μέσω οικονομικών ανατροπών, χρήζει αναθεώρησης και η Ελληνική Μυθολογία. Ο Οιδίπους, για παράδειγμα, έλυσε το περιβόητο αίνιγμα της Σφίγγας, δίνοντας λανθασμένη απάντηση στο ερώτημα «Ποιο ον το πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο και το βράδυ στα τρία;». Μεγαλώνοντας στη χλιδή των βασιλικών παλατιών της Αρχαίας Κορίνθου, ο μελλοντικός βασιλιάς της Αρχαίας Θήβας δεν γνώριζε την έννοια του δημοσιονομικού ελλείμματος. Εάν είχε γνώση της έννοιας αυτής, ο Οιδίπους, αντί να απαντήσει «ο άνθρωπος», θα μπορούσε κάλλιστα να λύσει το αίνιγμα απαντώντας «ο Ελληνας της Μεταπολίτευσης». Πράγματι, η κατάρρευση των Συνταγματαρχών σε συνδυασμό με την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι αποτέλεσαν τη μεταπολιτευτική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Η τελευταία, κατέγραψε στα βρεφικά της βήματα μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 3,6% την περίοδο 1975-1981, ενώ το δημόσιο χρέος βρέθηκε στο ιδιαίτερα χαμηλό (για τα ελληνικά δεδομένα) 28,8% του ΑΕΠ το 1981. Ο Ελληνας ενηλικιώθηκε απότομα στο τέλος του 1981, όταν το παλλαϊκό αίτημα για «Αλλαγή» έφερε στην κυβέρνηση τον Ανδρέα Παπανδρέου. Η ενηλικίωση συνοδεύτηκε από απότομη αύξηση των πραγματικών μισθών (κατά 5,3% το 1982 την ίδια περίοδο, κατά την οποία η παραγωγικότητα παρουσίασε μηδενική αύξηση), ανάδειξη των συνδικαλιστών σε κράτος εν κράτει, δύο υποτιμήσεις της δραχμής (15,5% το 1983 και 15% το 1985) και εκτίναξη του δημόσιου χρέους στο 81% του ΑΕΠ επί οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα (το 1990). Τέτοιο επίπεδο δημοσίου χρέους είχαμε να δούμε από τις προπολεμικές επιδόσεις της κυβέρνησης Μεταξά.
Περνώντας στο τρίτο στάδιο του αινίγματος της Σφίγγας, ο χρεοκοπημένος Ελληνας βρίσκεται σήμερα σε βαθιά γηρατειά, ισορροπώντας στα τρία πόδια με στήριγμα-μπαστούνι την οικονομική αρωγή της τρόικας.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα κατά πόσον μία κυβέρνηση συνεργασίας (με ή χωρίς τεχνοκράτες) θα μπορούσε να φέρει εις πέρας την απαραίτητη δημοσιονομική εξυγίανση. Την απάντηση δίνουν επιστημονικές μελέτες, οι οποίες αναλύουν την πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής στις χώρες του ΟΟΣΑ στη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου. Οι μελέτες συμπεραίνουν ότι επί μονοκομματικών κυβερνήσεων, 64% των προσπαθειών δημοσιονομικής εξυγίανσης αποτυγχάνουν. Επί κυβερνήσεων συνεργασίας όμως, το ποσοστό αποτυχημένων προσπαθειών δημοσιονομικής εξυγίανσης εκτοξεύεται στο 91%. Και τούτο διότι στην τελευταία περίπτωση, η εξυγίανση προσκρούει στις διαμετρικά αντίθετες ιδεολογικές αντιλήψεις του κυβερνητικού συνασπισμού. Σημειώνουμε, πάντως, ότι η θητεία της οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα επέδρασε θετικότατα στην ψυχολογία των επενδυτών, με το Χρηματιστήριο να καταγράφει εκρηκτική άνοδο της τάξης του 100%. Ανάλογες «ενέσεις» επενδυτικής ψυχολογίας θα μπορούσαν να προέλθουν και σήμερα από τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας χωρίς βέβαια η τελευταία να αποτελεί λύση εξ ορισμού.
Κατά τη γνώμη μας, πολίτες και κυβερνώντες θα πρέπει να συμφωνήσουν σε έναν απλό κανόνα λογικής, σύμφωνα με τον οποίο, σε περιόδους οικονομικής ευμάρειας θα πρέπει, ως κράτος, να αποταμιεύουμε, δηλαδή να δημιουργούμε πλεονάσματα, τα οποία να χρησιμοποιούμε ως αντίβαρο σε περιόδους παρατεταμένων οικονομικών κλυδωνισμών. Στον βαθμό που η παραπάνω αρχή αποτελέσει την οικονομική πυξίδα μιας βιώσιμης κυβέρνησης συνεργασίας, τότε και μόνο τότε, η τελευταία μπορεί να επιτύχει στο Ηράκλειο έργο της.
* Ο Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyepix_1_05/11/2011_461580
Εν μέσω οικονομικών ανατροπών, χρήζει αναθεώρησης και η Ελληνική Μυθολογία. Ο Οιδίπους, για παράδειγμα, έλυσε το περιβόητο αίνιγμα της Σφίγγας, δίνοντας λανθασμένη απάντηση στο ερώτημα «Ποιο ον το πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο και το βράδυ στα τρία;». Μεγαλώνοντας στη χλιδή των βασιλικών παλατιών της Αρχαίας Κορίνθου, ο μελλοντικός βασιλιάς της Αρχαίας Θήβας δεν γνώριζε την έννοια του δημοσιονομικού ελλείμματος. Εάν είχε γνώση της έννοιας αυτής, ο Οιδίπους, αντί να απαντήσει «ο άνθρωπος», θα μπορούσε κάλλιστα να λύσει το αίνιγμα απαντώντας «ο Ελληνας της Μεταπολίτευσης». Πράγματι, η κατάρρευση των Συνταγματαρχών σε συνδυασμό με την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι αποτέλεσαν τη μεταπολιτευτική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Η τελευταία, κατέγραψε στα βρεφικά της βήματα μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 3,6% την περίοδο 1975-1981, ενώ το δημόσιο χρέος βρέθηκε στο ιδιαίτερα χαμηλό (για τα ελληνικά δεδομένα) 28,8% του ΑΕΠ το 1981. Ο Ελληνας ενηλικιώθηκε απότομα στο τέλος του 1981, όταν το παλλαϊκό αίτημα για «Αλλαγή» έφερε στην κυβέρνηση τον Ανδρέα Παπανδρέου. Η ενηλικίωση συνοδεύτηκε από απότομη αύξηση των πραγματικών μισθών (κατά 5,3% το 1982 την ίδια περίοδο, κατά την οποία η παραγωγικότητα παρουσίασε μηδενική αύξηση), ανάδειξη των συνδικαλιστών σε κράτος εν κράτει, δύο υποτιμήσεις της δραχμής (15,5% το 1983 και 15% το 1985) και εκτίναξη του δημόσιου χρέους στο 81% του ΑΕΠ επί οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα (το 1990). Τέτοιο επίπεδο δημοσίου χρέους είχαμε να δούμε από τις προπολεμικές επιδόσεις της κυβέρνησης Μεταξά.
Περνώντας στο τρίτο στάδιο του αινίγματος της Σφίγγας, ο χρεοκοπημένος Ελληνας βρίσκεται σήμερα σε βαθιά γηρατειά, ισορροπώντας στα τρία πόδια με στήριγμα-μπαστούνι την οικονομική αρωγή της τρόικας.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα κατά πόσον μία κυβέρνηση συνεργασίας (με ή χωρίς τεχνοκράτες) θα μπορούσε να φέρει εις πέρας την απαραίτητη δημοσιονομική εξυγίανση. Την απάντηση δίνουν επιστημονικές μελέτες, οι οποίες αναλύουν την πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής στις χώρες του ΟΟΣΑ στη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου. Οι μελέτες συμπεραίνουν ότι επί μονοκομματικών κυβερνήσεων, 64% των προσπαθειών δημοσιονομικής εξυγίανσης αποτυγχάνουν. Επί κυβερνήσεων συνεργασίας όμως, το ποσοστό αποτυχημένων προσπαθειών δημοσιονομικής εξυγίανσης εκτοξεύεται στο 91%. Και τούτο διότι στην τελευταία περίπτωση, η εξυγίανση προσκρούει στις διαμετρικά αντίθετες ιδεολογικές αντιλήψεις του κυβερνητικού συνασπισμού. Σημειώνουμε, πάντως, ότι η θητεία της οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα επέδρασε θετικότατα στην ψυχολογία των επενδυτών, με το Χρηματιστήριο να καταγράφει εκρηκτική άνοδο της τάξης του 100%. Ανάλογες «ενέσεις» επενδυτικής ψυχολογίας θα μπορούσαν να προέλθουν και σήμερα από τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας χωρίς βέβαια η τελευταία να αποτελεί λύση εξ ορισμού.
Κατά τη γνώμη μας, πολίτες και κυβερνώντες θα πρέπει να συμφωνήσουν σε έναν απλό κανόνα λογικής, σύμφωνα με τον οποίο, σε περιόδους οικονομικής ευμάρειας θα πρέπει, ως κράτος, να αποταμιεύουμε, δηλαδή να δημιουργούμε πλεονάσματα, τα οποία να χρησιμοποιούμε ως αντίβαρο σε περιόδους παρατεταμένων οικονομικών κλυδωνισμών. Στον βαθμό που η παραπάνω αρχή αποτελέσει την οικονομική πυξίδα μιας βιώσιμης κυβέρνησης συνεργασίας, τότε και μόνο τότε, η τελευταία μπορεί να επιτύχει στο Ηράκλειο έργο της.
* Ο Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyepix_1_05/11/2011_461580
No comments:
Post a Comment