Τα ευρωομόλογα συμφέρουν

The New York Times
Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ ήταν αποφασισμένη να πολεμήσει μέχρι θανάτου την ιδέα της έκδοσης ευρωομολόγου. Ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί ήθελε να μείνει πιστός στη Γερμανία και να αποφύγει μια υποβάθμιση του χρέους της Γαλλίας, γι’ αυτό και συντάχθηκε με τις θέσεις της. Ωστόσο, η ιδέα της έκδοσης ευρωομολόγου, που ανήκει στον πρόεδρο του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ και στον Ιταλό υπουργό Οικονομικών Τζούλιο Τρεμόντι, δεν θα εξαφανισθεί, επειδή βασίζεται στη λογική.
Ισως η κρίση χρέους της Ευρωζώνης πρέπει να επιδεινωθεί πολύ προτού αποφασίσει η Γερμανία να δεχθεί ένα τέτοιο άλμα δημοσιονομικής ενοποίησης της Ευρώπης. Επί εβδομάδες οι χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στέλνουν στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις το μήνυμα ότι δεν πρόκειται να λυθεί το πρόβλημα όσο η Ευρωπαϊκή Ενωση δίνει πακέτα διάσωσης.
Ακόμη κι αν η Αθήνα και το Δουβλίνο εφαρμόσουν κατά γράμμα τα προγράμματα του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα καταλήξουν με μικρότερες οικονομίες και μεγαλύτερο χρέος. Δημιουργώντας μια αγορά ευρωομολόγων εξίσου μεγάλη με εκείνη των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου, το σχέδιο Γιουνκέρ - Τρεμόντι μπορεί να αποτρέψει την κερδοσκοπία εναντίον χωρών-μελών και να μειώσει το κόστος του δανεισμού τους. Μια ευρωπαϊκή υπηρεσία χρέους θα εκδίδει ευρωομόλογα που θα έχουν την εγγύηση συλλογικά όλων των χωρών και θα καλύπτουν τμήμα του δανεισμού των χωρών-μελών με ένα ενιαίο επιτόκιο. Ωστόσο, οι χώρες θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν το υπόλοιπο χρέος τους χωρίς ευρωπαϊκή εγγύηση και να καταβάλουν γι’ αυτό υψηλότερα επιτόκια.
Ο Γάλλος οικονομολόγος Ζακ Ντελπλά και ο Γερμανός συνάδελφός του, Γιάκομπ φον Βαϊτσάκερ, πρότειναν, παράλληλα, να συγκεντρώσουν οι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης το χρέος τους μέχρι το 60% του ΑΕΠ τους και να το εκδώσουν ως «μπλε ομόλογα». Τα υπόλοιπα «κόκκινα ομόλογα» θα εκδίδονται σε εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να προβλέπεται μια ελεγχόμενη πτώχευση. Η Γερμανία εκφράζει φόβους ότι η έκδοση ευρωομολόγων θα αυξήσει το κόστος του δικού της δανεισμού και θα μειωθεί η διάθεση των χωρών για δημοσιονομική πειθαρχία. Οι φόβοι της δεν είναι δικαιολογημένοι. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ενωσης Επαγγελματιών των Αγορών Ομολόγων, ένα κοινό ευρωπαϊκό ομόλογο θα μειώσει το κόστος του δανεισμού για όλους, συμπεριλαμβανομένου του Βερολίνου, εξ αιτίας της μεγάλης κλίμακας και της ρευστότητας της αγοράς. Το γεγονός ότι τα κράτη- μέλη θα κληθούν να καταβάλουν υψηλότερα επιτόκια για το τμήμα του χρέους τους που υπερβαίνει το όριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα αποτελέσει κίνητρο για μια συνετή δημοσιονομική πολιτική. Η Γερμανία πρέπει να αντιληφθεί πόσο φθηνά μπορούν να είναι τα ευρωομόλογα αν συγκριθούν με το κόστος νέων και μεγαλύτερων πακέτων διάσωσης ή και πτωχεύσεων κρατών-μελών, καθώς ομόλογα αξίας δισ. ευρώ βρίσκονται στους ισολογισμούς γερμανικών τραπεζών.
Το μοναδικό πρόβλημα είναι νομικής φύσης και είναι η αρχή της εθνικής ευθύνης για το δημόσιο χρέος που προβλέπεται στην ευρωπαϊκή συνθήκη. Υπάρχουν, όμως, προηγούμενα συλλογικού δανεισμού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκδίδει ήδη ομόλογα με την εγγύηση του κοινοτικού προϋπολογισμού και δανείζει χρήματα σε μέλη όπως η Ουγγαρία, η Λεττονία και η Ρουμανία. Η μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση για οποιοδήποτε σύστημα ευρωομολόγων είναι να συμφωνηθεί ποιος θα καθορίζει την κατανομή των πιστώσεων και θα ορίζει τους δημοσιονομικούς όρους.