27.3.12

Φουντώνει ο πόλεμος για τα απορρίμματα

Συνεχίζεται σιωπηλά η διαμάχη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική και στις υπόλοιπες περιφέρειες, με πρωταγωνιστές το λόμπι των «πανάκριβων τεχνολογιών καύσης - βιοξήρανσης» και τους υπέρμαχους του σχεδιασμού προς «τη μηδενική παραγωγή αποβλήτων». Ο καιρός περνάει και η αναζήτηση «υιοθέτησης και εφαρμογής βέλτιστων λύσεων - πρακτικών» δεν φαίνεται να δίνει άμεσα λύσεις στο πρόβλημα των ΧΑΔΑ (χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων).

Για τη σοβαρότητα του θέματος υπενθυμίζεται ότι το 2010 επιβλήθηκαν στην Ελλάδα πρόστιμα ύψους 4 δισ. ευρώ για τη λειτουργία 318 ΧΑΔΑ. Τον Ιούνιο του 2011 η Ελλάδα απειλήθηκε με πρόστιμο 34.000 ευρώ ημερησίως για κάθε ΧΑΔΑ σε λειτουργία και εφάπαξ πρόστιμο από το 2005. Το ευρωπαϊκό δικαστήριο είχε καταδικάσει τότε τη χώρα μας για τη λειτουργία 1.125 ΧΑΔΑ, χωρίς να επιβληθούν χρηματικά πρόστιμα. Σήμερα, 395 ΧΑΔΑ είναι προς αποκατάσταση, 90 δεν έχουν κλείσει, αν και για τους 70 υπάρχουν σχετικές αποφάσεις, ενώ για 20 και πλέον που απομένουν στην Πελοπόννησο και τα νησιά μας δεν έχει βρεθεί ακόμη εναλλακτική λύση.

Οι εξελίξεις, μέχρι στιγμής, γέρνουν προς την καύση, με τους πολίτες να καλούνται να πληρώσουν το «πάπλωμα», όπως λέει η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης που τον τελευταίο καιρό δέχεται αριστερά «πυρά» για σκόπιμες παραλείψεις στην «πράσινη πρότασή της», από την «πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων».

Η ΟΕΑ εμμένει στη θέση της ότι από τα έργα κατασκευής των μονάδων διαχείρισης οι ιδιώτες θα είναι υπερδιπλάσια κερδισμένοι. «Σύμφωνα με την ανακοίνωση της περιφέρειας για τον προϋπολογισμό των έργων, τα έσοδα των ιδιωτών στα 25 χρόνια λειτουργίας των μονάδων θα φτάσουν ενδεχομένως το 1,5 δισ. ευρώ.

Το ποσό, όμως, αυτό θα είναι τελικά υπερδιπλάσιο, διότι η επιλογή της καύσης θα επιδοτείται επιπλέον από το τέλος ΑΠΕ (ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) και ενδεχομένως από τα έσοδα των τελών ανακύκλωσης». Κοντολογίς, οι πολίτες θα πληρώνουν το «μάρμαρο» και οι επιδοτήσεις, που θα αφαιρούνται από τα πραγματικά έργα ΑΠΕ και ανακύκλωσης στην πηγή, θα ενισχύουν τις οικονομικά «ασύμφορες μονάδες καύσεις» που θα επιβαρύνουν με εκπομπές επικίνδυνων ουσιών το περιβάλλον. (Η διαχείριση των απορριμμάτων με διαλογή στην πηγή των οργανικών είναι υποχρεωτική από το 2015 βάσει της οδηγίας 98/2008).

Εν τω μεταξύ, η «πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων» θεωρεί ότι η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης αποκρύπτει ότι επιφυλάσσεται για την τοπική αυτοδιοίκηση ο ρόλος του «χαμάλη». Και μάλιστα ότι το σημαντικότερο μέρος των δυνητικών ωφελειών από μια εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων θα συνεχίσουν να το καρπώνονται οι «παραδοσιακοί» εργολάβοι μαζί με μια νέα φουρνιά «πράσινων» εργολάβων.

Μεταξύ των άλλων, τα μέλη της πρωτοβουλίας Δέσποινα Σπανούδη (Χημικός Μηχανικός - Περιφερειακή Σύμβουλος Στερεάς) και ο Τάσος Κεφαλάς (Ηλεκτρολόγος Μηχανικός), καταλογίζουν στην ΟΕΑ ότι στις θέσεις της επιμένει να υπερασπίζεται τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης. Και τούτο, «όταν είναι γνωστό ότι ορισμένα από αυτά, όπως εκείνο με τους μπλε κάδους της ελληνικής εταιρείας αξιοποίησης ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή και σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτα στη λειτουργία τους. Και όταν, από την άλλη, δεν αξιολογείται η εμπειρία από τη λειτουργία των δημοτικών συστημάτων ανακύκλωσης».

Η «πρωτοβουλία» υποστηρίζει ότι «οι δήμοι που έχουν την ευθύνη της αποκομιδής «μπαίνουν μέσα» συστηματικά, ακόμα κι αν συνυπολογιστούν οι μπλε κάδοι και τα λίγα απορριμματοφόρα που τους διατίθενται στην αρχική φάση. Το σύστημα αυτό έχει μεν πόρους «το τέλος ανακύκλωσης» και τα έσοδα από την πώληση των ανακυκλώσιμων υλικών, αλλά δεν είναι τεκμηριωμένο αν είναι πλήρως ανταποδοτικό ή, ακόμα, κερδοφόρο. Το βέβαιο είναι ότι υπάρχουν μέρη του συστήματος (ιδιώτες) που κερδίζουν, και άλλα που χάνουν (οι πολίτες, δηλαδή, που έχουν πληρώσει «το τέλος ανακύκλωσης» και έχουν ξεχωρίσει τα ανακυκλώσιμα, καθώς και οι δήμοι οι οποίοι τα συλλέγουν)».

Στον τύπο έχει καταγγελθεί επανειλημμένως ότι «η ΕΕΑΑ δεν αποδίδει τα οφειλόμενα στους δήμους, δεν δημοσιοποιούνται οι οφειλές αυτές ούτε και οι επιδοτήσεις που καταβάλλονται στα κέντρα ανακύκλωσης. Ούτε ο εθνικός φορέας ΕΟΑΝ, που είναι επιφορτισμένος να την εποπτεύει, δεν δημοσιοποιεί το εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης της ανακύκλωσης (με βάση το οποίο θα έπρεπε να προσδιορίζονται οι οφειλές προς τους δήμους και συνεπώς στους πολίτες».

Ανοχή;

Εν κατακλείδι, το ερώτημα που θέτει η «Πρωτοβουλία» είναι: για ποιο λόγο οι συντάκτες της «πράσινης πρότασης» για τη διαχείριση των απορριμμάτων «δείχνουν ανοχή στο καθεστώς αδιαφάνειας που διέπει όλη την αλυσίδα, από την είσπραξη του τέλους μέχρι την κατανομή του, και τα οικονομικά αποτελέσματα της διάθεσης των ανακυκλώσιμων υλικών»;

Σαφώς και υπάρχουν προβλήματα που πρέπει να λυθούν, ανταπαντά η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης: «Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πυροβολείς το όποιο καλό έχει γίνει, αντιπροτείνοντας τους δήμους που απέτυχαν να κάνουν ανακύκλωση για περισσότερο από 30 χρόνια. Δηλαδή, για το ότι ανακυκλώνονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα πάνω από 850.000 τόνοι το χρόνο από συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και ιδιώτες, και maximum 20.000 τόνοι από δήμους, ποιος φταίει; Η ανακύκλωση που υποτίθεται ότι κάνει ο ΕΣΔΚΝΑ από το 1982, και σήμερα έχει καταφέρει να ανακυκλώνει 10.000 τόνους το χρόνο, όταν ένας μόνο ιδιώτης στην Αττική μαζεύει πάνω από 150.000 τόνους το χρόνο με μικρότερο κόστος».

Πιστεύουμε, λέει η ΟΕΑ, πως η αντίληψη «ό,τι κάνουν οι δήμοι ή γίνεται με δημόσιο χαρακτήρα είναι περίπου άγιο, ενώ ό,τι κάνουν οι ιδιώτες είναι απολύτως κατακριτέο» είναι λάθος. Ποιος πρότεινε, για παράδειγμα, την καύση των απορριμμάτων; Η πλευρά του Δημοσίου δεν την πρότεινε διαπλεκόμενη με ιδιώτες;» Τόσο η ΟΕΑ, πάντως, όσο και η «πρωτοβουλία» συμφωνούν ότι η κατασκευή των εργοστασίων κατασκευής καύσης συνεπάγεται διασπάθιση τεράστιων δημόσιων πόρων και πολλαπλασιασμό του κόστους διαχείρισης και, συνεπώς, των δημοτικών τελών. Δεν είναι τυχαίο ότι «ο τομέας της διαχείρισης αποβλήτων μαζί με εκείνον της ενέργειας αποτελεί προνομιακό πεδίο ενδιαφέροντος της τρόικας».

http://www.isotimia.gr/default.asp?pid=24&ct=3&artid=110172

No comments: