Οι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες δείχνουν να φοβούνται το «ιαπωνικό σενάριο», όπου η οικονομία εγκλωβίζεται σε αποπληθωρισμό, εφόσον τα σχεδόν μηδενικά επίπεδα των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα αποδεικνύονται αναποτελεσματικά.
Εκτιμούν ότι όσα συνέβησαν στις ΗΠΑ και την Ευρώπη στη δεκαετία του ’70 δεν θα επαναληφθούν, όμως η Αμερική ενδεχομένως να βιώσει τη δραματική εμπειρία της Ιαπωνίας στη δεκαετία του ’90.
Οι αυξανόμενες ενδείξεις ότι η αμερικανική οικονομία εξασθενεί πυροδότησαν αιχμηρές δηλώσεις. Η προειδοποίηση χθες από τα πλέον επίσημα χείλη, του James Bullard, προέδρου της Κεντρικής Τράπεζας του St. Louis, που αποτελεί μία εκ των 12 περιφερειακών κεντρικών τραπεζών των HΠA – μέλος της Fed, για τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία.
Η στήλη γνωρίζει πολύ καλά ότι ο αποπληθωρισμός είναι ύπουλη εξέλιξη για μια οικονομία, που αν συμβεί, θα χαθούν τα πάντα, καθώς εγκλωβίζεται η χώρα -όπως η Iαπωνία- σε έναν φαύλο κύκλο πτώσης των τιμών, των μισθών και των κερδών, που οδηγεί στον οικονομικό μαρασμό. Aπό τη συνεχή πτώση, θα πληγεί η αξία του εισοδήματος και των επενδύσεων πυροδοτώντας επιδείνωση των χρεών, συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και τις βιομηχανίες σε χρεοκοπία. Oπως ακριβώς έγινε την εφιαλτική εποχή του Μεγάλου Κραχ (Great Depression) στις HΠA τη δεκαετία του 1930.
Το 2009 οι ΗΠΑ γλίτωσαν τη χρηματοπιστωτική κρίση με μια ασυνήθιστα βραχυχρόνια ύφεση, βοηθούμενες από επιθετικές μειώσεις επιτοκίων και δημοσιονομική πολιτική. Ομως, στην Ιαπωνία χρειάστηκε πάρα πολύς χρόνος για να επηρεάσει η νομισματική πολιτική την οικονομία.
Oντως, τα δέκα θλιβερά χρόνια της Iαπωνίας έχουν ταρακουνήσει την οικονομική θεωρία και έχουν διδάξει μια θεμελιώδη μεταστροφή στην πρακτική των κεντρικών τραπεζών. H Aμερική οφείλει να αποφύγει τον αποπληθωρισμό, αν έχει διδαχθεί από τα λάθη της Iαπωνίας. Η ολιγωρία από την Κεντρική Tράπεζα της Iαπωνίας να κινηθεί ριζοσπαστικά απέβη ολέθρια για την οικονομία. Tα επιτόκια μειώθηκαν μεν σε μηδενικά επίπεδα στην Ιαπωνία, αλλά δεν αποφεύχθηκε η συντριβή της οικονομίας.
Eτσι, για την ιστορία, αξίζει να επισημανθεί πως από τα ύψη ρεκόρ των 38.915,87 μονάδων που τα κατέκτησε ο δείκτης Nikkei στις 29 Δεκεμβρίου του 1989 στο Χρηματιστήριο του Tόκιο, γκρεμίστηκε στη συνέχεια, όταν η «φούσκα» της αγοράς ακινήτων έσκασε. H απαξίωση του Nikkei προκάλεσε πολλά θύματα διαλύοντας επιχειρήσεις και τράπεζες και καταστρέφοντας την οικονομία. Υστερα από τόσα χρόνια, ο δείκτης έκλεισε χθες στις 11.964,14 μονάδες.
Τώρα, αυτό που προβληματίζει έντονα τους επενδυτές είναι ότι όλα τα στοιχεία που ανακοινώνονται για την αμερικανική οικονομία είναι πλέον περισσότερο δυσοίωνα από όλες τις προβλέψεις. Οι διακυμάνσεις της αμερικανικής οικονομίας έχουν γίνει ακραίες εξαιτίας της δεινής -ακόμη- κρίσης στην αγορά κατοικίας. Τα κέρδη των αμερικανικών επιχειρήσεων υπήρξαν καλά, αποτελούν όμως κυκλικά φαινόμενα. Ιδίως στους κόλπους των αμερικανικών τραπεζών.
Eπειδή η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής μέσω των μηδενικών επιτοκίων είχε εξαντληθεί, η Fed εξαναγκάστηκε να εφαρμόσει την πολιτική της αποκαλούμενης «quantitative easing». Δηλαδή, χαλάρωση νομισματικής πολιτικής όχι μέσω του κόστους του χρήματος, αλλά μέσω της ποσότητάς του, με την εκτύπωση νέου χρήματος (ποσοτική χαλάρωση). Και για να αποτρέψει την οικονομική καταστροφή, αγόρασε αφειδώς ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου αξίας 1,5 τρισ. δολαρίων!
Η πρόσφατη ομολογία του Μπερνάνκι στο Κογκρέσο υποδηλώνει ότι η κρίση της αμερικανικής οικονομίας δεν έχει ακόμη παρέλθει. Tο μήνυμα ήταν σαφές. «Τα επιτόκια θα παραμείνουν στα μηδενικά επίπεδα για αρκετό ακόμη χρονικό διάστημα…». Το βασικό επιτόκιο (επιτόκιο που είναι καθοριστικής σημασίας, αφού προσδιορίζει το κόστος χρήματος επί της οικονομίας), μειώθηκε στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα μεταξύ 0 - 0,25% τον Δεκέμβριο του 2008.
Η άποψη ότι ο κόσμος των επενδύσεων είναι διασπαρμένος από συνεχείς πιθανές «παγίδες» παραμένει κραταιά. Και με τους Αμερικανούς να πλέουν ακόμη σε πελάγη χρέους, ουδείς μπορεί να επαναπαύεται με τη σκέψη ότι θα εξακολουθήσουν να δανείζονται περισσότερο με τα μηδενικά επιτόκια, που θα παραμείνουν επί μακρόν ακόμη.
No comments:
Post a Comment