Η λέξη αναδιάρθρωση αποτελεί ταμπού

Bloomberg

Οι οικονομικοί εγκέφαλοι του κόσμου συμφώνησαν να μην ανεχθούν τις πτωχεύσεις κρατών. Οποιο κράτος κινδυνεύει με πτώχευση, θα λάβει μετρητά από καμιά δωδεκαριά κεντρικούς τραπεζίτες.

Σύμφωνα με το βιβλίο που εξέδωσαν το 2009 οι οικονομολόγοι Κάρμεν Ράινχαρτ και Κένεθ Ρογκόφ με τίτλο «Οκτώ Αιώνες Χρηματοπιστωτικής Τρέλας», υπήρξαν 238 πτωχεύσεις ή αναδιαρθρώσεις χρέους από το 1800 ώς το 2008. Η Ισπανία εμφανίζεται πρώτη στον κατάλογο με 13 πτωχεύσεις στην ιστορία της, αν και καμία μετά τον 19ο αιώνα. Σήμερα πιστεύουμε πως αν πτωχεύσει μια μικρή χώρα όπως η Ιρλανδία, θα έρθει η σειρά μας. Πράγματι υπάρχει πολύ μεγαλύτερη αλληλεξάρτηση μεταξύ των χωρών σε σύγκριση με πριν από 200 χρόνια.
Το 1902, οι ευρωπαϊκές χώρες αντέδρασαν στην πτώχευση της Βενεζουέλας, καταφεύγοντας στις στρατιωτικές δυνάμεις. Γερμανικά, ιταλικά και βρετανικά πλοία απέκλεισαν τα λιμάνια και τα τελωνεία της Βενεζουέλας και βομβάρδισαν ένα φρούριό της. Η Βενεζουέλα υπέκυψε και συμφώνησε να αναδιαρθρώσει το χρέος της.
Στις ημέρες μας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είδαν την Ελλάδα και την Ιρλανδία στα πρόθυρα πτώχευσης και έστειλαν χρήματα. Η λέξη «αναδιάρθρωση» αποτελεί ταμπού. Θεωρείται απαράδεκτο να λάβουν οι πιστωτές 80 σεντς του δολαρίου για κάθε δολάριο που τους οφείλει μια χώρα, αλλά αποδεκτό το να προσφέρει κανείς στην ίδια χώρα 20 σεντς για να τηρήσει το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής του χρέους της.
Το πρόβλημα είναι πως μετά θέλουν όλοι από 20 σεντς. Η συλλογιστική των σχεδίων διάσωσης είναι συνδεδεμένη με τον φόβο. Αν οι επενδυτές δουν την Ελλάδα να πτωχεύει, μπορεί να πανικοβληθούν και να σταματήσουν να δανείζουν σε άλλες χώρες, ακόμη κι αν είναι οικονομικά εύρωστες. Ετσι η πτώχευση διαδίδεται όπως η γρίπη το 1918.
Οταν οι αγορές λειτουργούν παράλληλα, ο φόβος της καταστροφής προσφέρει την τέλεια δικαιολογία για να πράξουν οι πολιτικοί κατά το δοκούν. Ο οικονομολόγος Βίνσεντ Ράινχαρτ αναλύει τη διάσωση της Bear Stearns σε άρθρο του στο οικονομικό έντυπο Journal of Economic Perspectives. Οπως επισημαίνει, η αμερικανική κυβέρνηση διέσωσε τους κατόχους ομολόγων εις βάρος των μετόχων, και οι επενδυτές άρχισαν να προεξοφλούν ανάλογες κινήσεις. Η διάσωση της Bear Stearns ανέβαλε την καταγραφή της ζημίας που είχε προκαλέσει η κατάρρευση της αγοράς ακινήτων, η οποία διέψευσε την ελπίδα πως η κυβέρνηση μπορεί να μας σώσει. Το ίδιο ισχύει και για τις χώρες. Χωρίς να συνιστώ την επιστροφή στην εποχή των αποκλεισμών με πολεμικά πλοία, η παλιά προσέγγιση απέτρεπε τη μετάδοση της μόλυνσης. Οι οικονομολόγοι Κρις Μίτσενερ και Μαρκ Βάιντεμιερ μελέτησαν την τακτική που χρησιμοποιείτο από το 1870 ώς το 1913, τη χρήση στρατιωτικής ή πολιτικής πίεσης. Διαπίστωσαν ότι «κατά μέσον όρο, οι πιθανότητες πτώχευσης ή έκδοσης νέου χρέους μειώθηκαν κατά περισσότερο από 60% και τα spreads υποχώρησαν κατά περίπου 800 μονάδες βάσης. Η παγκόσμια οικονομία έχει επιβιώσει διαφόρων πτωχεύσεων στο παρελθόν όχι χορηγώντας χρήματα αλλά εποπτεύοντας αυστηρά τα λογιστικά βιβλία. Αν δεν θέλετε να προκαλέσει κρίση στη χώρα σας μια ελληνική πτώχευση, φροντίστε εγκαίρως να έχετε ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό σας.