Χωρίς ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης της ανεργίας οι ΗΠΑ

Bloomberg
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, έκανε μια πολύ σημαντική πολιτική ανακοίνωση τη Δευτέρα, σημειώνοντας ωστόσο πως «δεν ήταν τέλεια». Αν εγκριθεί από το Κογκρέσο, που είναι το πιθανότερο, η επίδρασή της θα γίνει αισθητή εντός και εκτός των συνόρων.
Ωστόσο, ο βασικός στόχος -η δημιουργία διαρκών θέσεων εργασίας- θα γίνει εφικτός μόνο αν αποτελέσει μέρος ενός ευρύτερου πακέτου πολιτικής.
Μετά μαραθώνιες διαβουλεύσεις εκατέρωθεν των κομματικών γραμμών, ο κ. Ομπάμα εξήγησε γιατί ήταν πρόθυμος να διατηρήσει επί διετία τις φοροελαφρύνσεις της κυβέρνησης Μπους για όλα τα εισοδηματικά στρώματα, να παρατείνει το ομοσπονδιακό επίδομα ανεργίας, να μειώσει τις ασφαλιστικές εισφορές κατά 2% για ένα χρόνο και να περικόψει άλλους φόρους. Η συμφωνία είναι σημαντική για τρεις λόγους. Πρώτον, γιατί δείχνει πως το πρόβλημα της αμερικανικής ανεργίας βρίσκεται επιτέλους στην κορυφή της νομοθετικής ατζέντας της Ουάσιγκτον. Δεύτερον, γιατί τα μέτρα αφαιρούν κάποια πίεση από τη Fed. Τρίτον, γιατί δείχνει πως οι πολιτικοί συμβιβασμοί είναι εφικτοί σε μια πόλη η οποία έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την πόλωση.
Το πακέτο είναι προϊόν πολιτικού συμβιβασμού κάθε άλλο παρά τέλειου. Οι περιορισμοί του γίνονται ορατοί σε αυτά που περιλαμβάνει, αλλά και σε αυτά που δεν περιλαμβάνει η συμφωνία. Παρότι το πακέτο προωθεί την οικονομική δραστηριότητα, δεν το κάνει με τον αποτελεσματικότερο τρόπο. Και δεν θίγει την αυξανόμενη εισοδηματική ανισότητα στις ΗΠΑ. Η ανακοίνωση θα κλιμακώσει τις εντάσεις στους κόλπους αμφότερων των πολιτικών κομμάτων, με τους Δημοκρατικούς να αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς ο συμβιβασμός θα απογοητεύσει τους υποστηρικτές του κ. Ομπάμα, που πίστεψαν την προεκλογική του υπόσχεση να μην παραταθούν οι φοροελαφρύνσεις προς τα υψηλά εισοδήματα.
Οι ατέλειες αυτές, παρότι σημαντικές, είναι αναπόφευκτες σε κάθε δύσκολο πολιτικό συμβιβασμό. Ωχριούν, ωστόσο, μπροστά σε ό,τι δεν περιλαμβάνει αυτή η προσέγγιση. Η επίδραση των αναπτυξιακών μέτρων θα διαβρωθεί με τον χρόνο αν δεν συνοδευθεί από δύο συμπληρωματικές προσπάθειες πολιτικής. Η κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει πώς η περαιτέρω βραχυπρόθεσμη επιδείνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος δεν θα επιδεινώσει μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη. Επιπλέον, χρειαζόμαστε ουσιαστικότερα μέτρα τόνωσης της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας, που έχει τρωθεί από την καθυστέρησή μας στη βελτίωση των υποδομών και της παιδείας, καθώς και τη λανθασμένη κατανομή πόρων.
Χωρίς αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, η δυνατότητα του σχεδίου να δημιουργήσει διαρκή αύξηση της απασχόλησης θα συναντήσει εμπόδια, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η αμερικανική οικονομία θα αναπτυχθεί βραχυπρόθεσμα, αλλά θα περιπλέξει την οικονομική διαχείριση σε άλλα σημεία του κόσμου. Και με το πέρασμα του χρόνου, οι ΗΠΑ θα δυσκολευθούν ακόμα περισσότερο να αντιμετωπίσουν το μεγάλο και διογκούμενο δημόσιο χρέος τους.
Η αντιστροφή του αρχικού ράλι των αγορών με την ανακοίνωση Ομπάμα υπενθυμίζει ότι η συμφωνία είναι μόνο ένα βήμα σε ένα μακρύ και περίπλοκο ταξίδι. Θα χρειαστούν περισσότερα για να αντιμετωπίσει η χώρα το σοβαρότερό της πρόβλημα: την επίμονα υψηλή υποαπασχόληση και ανεργία.