10.10.12

Ισπανία και Ιταλία οδεύουν προς μία ήπια αναδιάρθρωση χρέους με μετακύληση της περιόδου αποπληρωμής των ομολόγων

Την επιλογή της ήπιας τεχνικής αναδιάρθρωσης του χρέους τους θα αναγκαστούν να ακολουθήσουν αργά ή γρήγορα η Ιταλία και η Ισπανία, σύμφωνα με τον αναλυτή των Financial Times, David Keohane, ο οποίος παραθέτει τις πέντε επιλογές που έχουν στη διάθεση τους οι Ευρωπαίοι, κάνοντας παράλληλα και μία σύγκριση με την ελληνική εμπειρία.
Ο Keohane καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν ανώδυνες ή ακίνδυνες επιλογές στην επίλυση της κρίσης χρέους. Στο τέλος, το ερώτημα που θα προκύψει είναι σε ποιο βαθμό ο επίσημος τομέας των δανειστών μπορεί να αναλάβει τα χρέη των περιφερειακών χωρών της Ευρώπης, ενόσω αυτές θα βρίσκονται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο αρχικός στόχος της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους έχει αποτύχει. Μερικοί θα υποστήριζαν ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για τη διασφάλιση του περιορισμού της κρίσης ήταν ανίκανα, ασυνεπή και ανεπαρκή. Τόσο, η Κύπρος, όσο και η Ιταλία και η Ισπανία τώρα βρίσκονται στο στόχαστρο των αγορών, με την Ευρώπη να έχει πέντε επιλογές:
1η Επιλογή: Να κάνουν οι Ευρωπαίοι μία πράξη… «φιλανθρωπίας» προς την Ισπανία και την Ιταλία
2η Επιλογή: Χειραγώγηση των επιτοκίων δανεισμού, μέσω ουσιαστικά του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ, του ΟΜΤ
Αν οι επιλογές ένα και δύο αποτύχουν, η χώρα θα χάσει την πρόσβαση στην αγορά (όπως συνέβη στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία).
3η Επιλογή: Πλήρης διάσωσης
4η Επιλογή: Αναδιάρθρωση χρέους
Αυτή η επιλογή θα προϋποθέτει ότι ο επίσημος τομέας θα αποφύγει να προβεί σε πληρωμή των υφιστάμενων πιστωτών στο άρτιο (το πλέον ευρέως αναγνωρισμένο σφάλμα της πρώτης ελληνικής διάσωσης), επομένως κάποιας μορφής αναδιάρθρωση του χρέους καθίσταται αναπόφευκτη. Η πιο ήπια τεχνική αναδιάρθρωση του χρέους, που θα εκπληρώσει το στόχο του επίσημου τομέα για μετακίλυση της διάρκειας αποπληρωμής του χρέους είναι γνωστή ως αναδιαμόρφωση του χρέους. Αυτή η τεχνική, η οποία χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία από την Ουρουγουάη το 2003, έχει το πλεονέκτημα της απλότητας. Οι ημερομηνίες λήξης του συνόλου των ομολόγων του ανεξόφλητου χρέους (εκτός ίσως για βραχυπρόθεσμα έντοκα γραμμάτια) μετατοπίστηκε από ένα σταθερό αριθμό ετών σε τρία, πέντε ή επτά χρόνια.

Η αναδιάρθρωση αυτή προσφέρει τα εξής πλεονεκτήματα:

Οι πολιτικοί μπορεί να ισχυριστούν ότι θα επιστραφεί στους επενδυτές κάθε ευρώ που δάνεισαν μαζί με τους τόκους. Η αποπληρωμή του κεφαλαίου θα πρέπει απλώς να καθυστερήσει λίγο.
Εξαλείφεται η ανάγκη για το δημόσιο τομέα να χρηματοδοτήσει τις λήξεις των ομολόγων.
Η απώλεια στην καθαρή παρούσα αξία είναι οριακή, αν και αυτό θα εξαρτηθεί, φυσικά, από το μήκος της περιόδου επέκτασης.
Εάν η χώρα οφειλέτης δεν μπορεί να επιστρέψει εύκολα στις αγορές, όταν η περίοδος της παράτασης τελειώσει, η συνακόλουθη αναδιάρθρωση του χρέους θα πλήξει τον ιδιωτικό τομέα, όχι τους φορολογούμενους.

5η Επιλογή: Πλήρης (ελληνικού τύπου) αναδιάρθρωση
Η τελική επιλογή είναι μια πλήρης αναδιάρθρωση του χρέους που θα συνδυάζει την επιμήκυνση της περιόδου ωρίμανσης των ομολόγων και ένα haircut στην ονομαστική τιμή. Όπως άλλωστε έγινε με την Ελλάδα την άνοιξη του 2012.
Το πρόβλημα σ’ αυτήν την περίπτωση είναι ότι οι αγορές θα δοκιμάσουν τις αντοχές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να προχωρήσει αγορές κρατικών ομολόγων, την ώρα που πιθανότατα να έχει αντίκτυπο στον ισολογισμό της. Μάλιστα, μπορεί να συνεχίσουν να αγοράζουν ομόλογα, αλλά μικρής διάρκειας, κάτω των 3 ετών, όπως άλλωστε θα κάνει και η ΕΚΤ, περιορίζοντας την περίοδο λήξης των υποχρεώσεων του κράτους, και προκαλώντας το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θα προσδοκούσαν οι πολιτικοί με την ευρεία αναδιάρθρωση.
Τι θα συμβεί όμως αν η κόπωση από τη λιτότητα αναγκάσει τους πολιτικούς της χώρας - οφειλέτη να σταματήσουν τη διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής σε μια εποχή που η ΕΚΤ θα κατέχει ένα σημαντικό κομμάτι του κρατικού χρέους μέσω του OMT; Η εμπειρία μας λέει ότι η δημόσια δυσαρέσκεια των μέτρων λιτότητας θα τείνει να ενταθεί όταν οι πολίτες αντιληφθούν ότι ο πραγματικός κίνδυνος είναι επειδή η ΕΚΤ αρνείται να συναινέσει στην ελάφρυνση του χρέους, με αποτέλεσμα η ΕΕ να γίνει όμηρος των δικών της πολιτικών.

Τέλος, αξιολογώντας τις επιλογές, σύμφωνα με τον Keohane:

Η πρώτη επιλογή (να πειστούν οι αγορές από μια πράξη φιλανθρωπίας, φαίνεται να έχει τελειώσει. Ίσως ποτέ δεν είχε πραγματικά πολλές ελπίδες.
Η δεύτερη επιλογή είναι έτοιμη να ξεκινήσει. Το πρόγραμμα ΟΜΤ μπορεί να λειτουργήσει αλλά η τύχη του θα κριθεί κατά κύριο λόγο από τρεις παράγοντες πολύ ισχυρούς. Πρώτον, κατά πόσο η ΕΚΤ θα αντέξει στις πιέσεις των αγορών. Δεύτερον, πόσο επιτυχημένη θα είναι η πρακτική της ΕΚΤ. Τρίτον, στο κατά πόσο θα καθυστερήσει η οικονομική ανάκαμψη των πληγεισών χωρών (και ταυτόχρονα η προγραμματισμένη επιστροφή τους στην κανονική αγορά δανεισμού) από μια περαιτέρω επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης.
Επιπλέον, για δύο λόγους, η τρίτη επιλογή (πλήρης διάσωσης), δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ. Κατ 'αρχάς, η μνήμη η αποτυχημένη Ελληνική διάσωση είναι ακόμη νωπή στο μυαλό εταίρων. Θα τα χρήματα των φορολογουμένων και πάλι να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα όταν ένα OSI (συμμετοχή του επίσημου δημόσιου τομέα) είναι προ των πυλών. Δεύτερον, δεν υπάρχουν επαρκείς πόροι στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς διάσωσης να καλυφθούν όλα τα ληξιπρόθεσμα χρέη των χωρών.
Η πέμπτη επιλογή (μια ελληνικού στιλ αναδιάρθρωση) φαίνεται απίθανη. Στην Ισπανία και την Ιταλία, οι περισσότεροι από τους ξένους επενδυτές έχουν ήδη αποχωρήσει και έχουν αντικατασταθεί από τοπικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά ταμεία. Ένα τεράστιο κούρεμα του χρέους της θα αποκεφαλίσει τον κλάδο. Τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από το haircut του χρέους θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Μετά από όλα αυτά, η τέταρτη επιλογή φαίνεται και η πιο πιθανή. Δηλαδή να υπάρξει ένα είδος αναδιαμόρφωσης του χρέους με στόχο τη μετατόπιση της λήξης των ομολόγων, προκαλώντας ταυτόχρονα την ελάχιστη δυνατή απώλεια στην Καθαρή Παρούσα Αξία των κατόχων των χρεογράφων.

bankingnews

No comments: