ΖΖ
Μέχρι πρόσφατα, οι αισιόδοξες αναλύσεις για την κρίση που συγκλονίζει τη Δύση στηρίζονταν σε δύο θεμελιώδεις διαφορές με τη Μεγάλη Υφεση που συγκλόνισε τον κόσμο τη δεκαετία του 1930: Πρώτον, την ανυπαρξία αντίπαλου δέους στον καπιταλισμό, με τη μορφή μιας σοσιαλιστικής υπερδύναμης όπως η ΕΣΣΔ και ενός απειλητικού κομμουνιστικού κινήματος σε παγκόσμια κλίμακα· και δεύτερον, τη συντονισμένη αντιμετώπιση της κρίσης από τις μεγάλες δυνάμεις, σε αντιδιαστολή με την ολέθρια επικράτηση του πνεύματος «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» στην κρίση της δεκαετίας του ’30, που πυροδότησε πρώτα νομισματικούς, ύστερα εμπορικούς και, τέλος, πραγματικούς πολέμους πρωτοφανούς καταστροφικής δύναμης. Το τελευταίο διάστημα, όμως, αυτός ο δεύτερος πυλώνας σταθερότητας εμφανίζει ρωγμές, που απειλούν το οικοδόμημα της παγκοσμιοποίησης με διάρρηξη, όπως καταδεικνύει η πρόσφατη σύνοδος κορυφής των BRICS στην πόλη Ντέρμπαν της Νοτίου Αφρικής.
Ο νέος σοβαρός υπαινιγμός από την ομάδα των BRICS, στις υψηλού επιπέδου συνομιλίες των πέντε ηγετών στη σύνοδο, για απεξάρτηση από τους δίδυμους κορυφαίους οργανισμούς της Δύσης, την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εξυπηρετεί πρωτίστως και διακαώς τον επαναπροσδιορισμό των οικονομικών και γεωπολιτικών προτεραιοτήτων τους. Συγκεκριμένα, οι πέντε μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες, οι διάσημες πλέον ως BRICS, προανήγγειλαν τη δημιουργία μιας δικής τους Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ετσι συσπειρώνουν τις δυνάμεις τους και οδεύουν προς τη δημιουργία νέου πόλου οικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας. Ηχηρό, λοιπόν, το ντεμπούτο στη σύνοδο των BRICS του νέου προέδρου της Κίνας, Ξι Ζινπίνγκ, ο οποίος ανέλαβε επισήμως καθήκοντα μόλις στα μέσα Μαρτίου.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Τζιμ Ο’ Νιλ της Goldman Sachs, «η δημιουργία δικής τους τράπεζας θα είναι κάτι σημαντικό, τουλάχιστον θα συμβολίζει πως μπορούν να επιτύχουν κάτι ως πολιτική ενότητα και πως πολλά άλλα θα ακολουθήσουν στο μέλλον». Ο ίδιος τονίζει ότι, αν έχουν μια δική τους τράπεζα ειδικού σκοπού, «αυτή θα μπορεί να στηρίξει έργα υποδομής και εμπορικά σχέδια». Να υπενθυμίσω ότι ο εν λόγω οικονομολόγος της Goldman Sachs, το 2001, έκανε διάσημο ανά τον κόσμο το ακρωνύμιο «BRIC» από τα αρχικά των τεσσάρων αναδυόμενων γιγάντων, δηλαδή Brazil, Russia, India, China, και πριν από τέσσερα χρόνια προστέθηκε η Νότιος Αφρική και έγινε «BRICS».
H μεταπολεμική πραγματικότητα έχει παραχωρήσει τη θέση της στην πραγματικότητα του 21ου αιώνα. H Ιστορία ξαναγράφεται, ειδικά εάν σκεφθεί κανείς ότι με τα σημερινά δεδομένα οι οικονομικές τύχες του κόσμου κρέμονται από μία κλωστή.
Πάντως, είναι παράλογο οι οικονομικές δυνάμεις της Δύσης να συζητούν για την οικονομία του μέλλοντος και την παγκόσμια οικονομική ατζέντα, χωρίς την ισότιμη συμμετοχή των BRICS. H συμμετοχή τους κυρίως, όμως, θα ανοίξει τον δρόμο για τις ισότιμες υποχρεώσεις τους.
Διαθέτοντας από κοινού συναλλαγματικά διαθέσιμα ύψους 4,4 τρισ. δολαρίων, οι Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρική προτίθενται να δημιουργήσουν από κοινού ταμείο για την αντιμετώπιση κρίσεων με κεφάλαια ύψους περίπου 100 δισ. δολαρίων. Δυσαρεστημένες από την επίμονη κυριαρχία Ευρωπαίων και Αμερικανών στο τιμόνι της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι BRICS διεκδίκησαν από την αρχή της κρίσης μια αναβάθμιση του ρόλου τους ώστε αυτός να αντανακλά την πραγματική τους θέση στην παγκόσμια οικονομία. Αλλά αγνοήθηκαν!
Να επισημανθεί ότι η Κίνα δεν αναγνωρίζει την επί 68ετίας ισχύουσα συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, βάσει της οποίας ένας Ευρωπαίος θα διοικεί το ΔΝΤ και ένας Αμερικανός την Παγκόσμια Τράπεζα.
Οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν τα περισσότερα δικαιώματα ψήφου στο διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου, είναι η μοναδική χώρα με βέτο στο ΔΝΤ, οι οποίες απαιτούν πλειοψηφία 85%.
Οι νέες δυνάμεις του αναδυόμενου κόσμου, κατά κοινή ομολογία, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο εμπόριο και στη μεταποίηση, όπως και στην παροχή όλο και περισσότερων υπηρεσιών στον επιχειρηματικό τομέα. Μέχρι και πρόσφατα, ωστόσο, επικρατούσε η πεποίθηση πως ο κόσμος των διεθνών χρηματοοικονομικών έχει ξεφύγει από αυτήν την τάση, καθώς το μεγαλύτερο μέρος εταιρειών, προϊόντων, αγορών και εποπτικών αρχών συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στις χώρες του Βόρειου Ατλαντικού. Με άλλα λόγια, ακόμη και αν οι αναδυόμενες χώρες έχουν καταφέρει να ανατρέψουν τις ισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία, οι διεθνείς αγορές παρέμειναν προσκολλημένες στη Δύση. Τα τελευταία γεγονότα, όμως, δείχνουν ότι η πεποίθηση αυτή ανατρέπεται, έστω και σταδιακά.
Αλλά η «απο-Δυτικοποίηση» δεν είναι μια μηχανική ή ομοιογενής διαδικασία. Η ανάπτυξη των αγορών τους δεν είναι πάντα εντυπωσιακή, ενώ σε αρκετές χώρες προμηνύεται μακρά περίοδος χρηματοοικονομικής αστάθειας. Αλλά καμία επιμέρους εξέλιξη δεν θα αλλάξει τη δυναμική της παγκόσμιας τάσης προς όφελος των αναδυόμενων αγορών.
Αυτός είναι ο φόρος που θα πληρώσει η Δύση για να επωφεληθούν οι αναδυόμενες οικονομίες, που παράγουν πρώτες ύλες. Αυτή είναι η ειρωνεία: η στήριξη της Δύσης θα βλάψει πρωτίστως την ίδια. Αυτή, όμως, είναι και η μαγεία της παγκοσμιοποίησης.
Μέχρι πρόσφατα, οι αισιόδοξες αναλύσεις για την κρίση που συγκλονίζει τη Δύση στηρίζονταν σε δύο θεμελιώδεις διαφορές με τη Μεγάλη Υφεση που συγκλόνισε τον κόσμο τη δεκαετία του 1930: Πρώτον, την ανυπαρξία αντίπαλου δέους στον καπιταλισμό, με τη μορφή μιας σοσιαλιστικής υπερδύναμης όπως η ΕΣΣΔ και ενός απειλητικού κομμουνιστικού κινήματος σε παγκόσμια κλίμακα· και δεύτερον, τη συντονισμένη αντιμετώπιση της κρίσης από τις μεγάλες δυνάμεις, σε αντιδιαστολή με την ολέθρια επικράτηση του πνεύματος «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» στην κρίση της δεκαετίας του ’30, που πυροδότησε πρώτα νομισματικούς, ύστερα εμπορικούς και, τέλος, πραγματικούς πολέμους πρωτοφανούς καταστροφικής δύναμης. Το τελευταίο διάστημα, όμως, αυτός ο δεύτερος πυλώνας σταθερότητας εμφανίζει ρωγμές, που απειλούν το οικοδόμημα της παγκοσμιοποίησης με διάρρηξη, όπως καταδεικνύει η πρόσφατη σύνοδος κορυφής των BRICS στην πόλη Ντέρμπαν της Νοτίου Αφρικής.
Ο νέος σοβαρός υπαινιγμός από την ομάδα των BRICS, στις υψηλού επιπέδου συνομιλίες των πέντε ηγετών στη σύνοδο, για απεξάρτηση από τους δίδυμους κορυφαίους οργανισμούς της Δύσης, την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εξυπηρετεί πρωτίστως και διακαώς τον επαναπροσδιορισμό των οικονομικών και γεωπολιτικών προτεραιοτήτων τους. Συγκεκριμένα, οι πέντε μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες, οι διάσημες πλέον ως BRICS, προανήγγειλαν τη δημιουργία μιας δικής τους Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ετσι συσπειρώνουν τις δυνάμεις τους και οδεύουν προς τη δημιουργία νέου πόλου οικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας. Ηχηρό, λοιπόν, το ντεμπούτο στη σύνοδο των BRICS του νέου προέδρου της Κίνας, Ξι Ζινπίνγκ, ο οποίος ανέλαβε επισήμως καθήκοντα μόλις στα μέσα Μαρτίου.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Τζιμ Ο’ Νιλ της Goldman Sachs, «η δημιουργία δικής τους τράπεζας θα είναι κάτι σημαντικό, τουλάχιστον θα συμβολίζει πως μπορούν να επιτύχουν κάτι ως πολιτική ενότητα και πως πολλά άλλα θα ακολουθήσουν στο μέλλον». Ο ίδιος τονίζει ότι, αν έχουν μια δική τους τράπεζα ειδικού σκοπού, «αυτή θα μπορεί να στηρίξει έργα υποδομής και εμπορικά σχέδια». Να υπενθυμίσω ότι ο εν λόγω οικονομολόγος της Goldman Sachs, το 2001, έκανε διάσημο ανά τον κόσμο το ακρωνύμιο «BRIC» από τα αρχικά των τεσσάρων αναδυόμενων γιγάντων, δηλαδή Brazil, Russia, India, China, και πριν από τέσσερα χρόνια προστέθηκε η Νότιος Αφρική και έγινε «BRICS».
H μεταπολεμική πραγματικότητα έχει παραχωρήσει τη θέση της στην πραγματικότητα του 21ου αιώνα. H Ιστορία ξαναγράφεται, ειδικά εάν σκεφθεί κανείς ότι με τα σημερινά δεδομένα οι οικονομικές τύχες του κόσμου κρέμονται από μία κλωστή.
Πάντως, είναι παράλογο οι οικονομικές δυνάμεις της Δύσης να συζητούν για την οικονομία του μέλλοντος και την παγκόσμια οικονομική ατζέντα, χωρίς την ισότιμη συμμετοχή των BRICS. H συμμετοχή τους κυρίως, όμως, θα ανοίξει τον δρόμο για τις ισότιμες υποχρεώσεις τους.
Διαθέτοντας από κοινού συναλλαγματικά διαθέσιμα ύψους 4,4 τρισ. δολαρίων, οι Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρική προτίθενται να δημιουργήσουν από κοινού ταμείο για την αντιμετώπιση κρίσεων με κεφάλαια ύψους περίπου 100 δισ. δολαρίων. Δυσαρεστημένες από την επίμονη κυριαρχία Ευρωπαίων και Αμερικανών στο τιμόνι της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι BRICS διεκδίκησαν από την αρχή της κρίσης μια αναβάθμιση του ρόλου τους ώστε αυτός να αντανακλά την πραγματική τους θέση στην παγκόσμια οικονομία. Αλλά αγνοήθηκαν!
Να επισημανθεί ότι η Κίνα δεν αναγνωρίζει την επί 68ετίας ισχύουσα συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, βάσει της οποίας ένας Ευρωπαίος θα διοικεί το ΔΝΤ και ένας Αμερικανός την Παγκόσμια Τράπεζα.
Οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν τα περισσότερα δικαιώματα ψήφου στο διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου, είναι η μοναδική χώρα με βέτο στο ΔΝΤ, οι οποίες απαιτούν πλειοψηφία 85%.
Οι νέες δυνάμεις του αναδυόμενου κόσμου, κατά κοινή ομολογία, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο εμπόριο και στη μεταποίηση, όπως και στην παροχή όλο και περισσότερων υπηρεσιών στον επιχειρηματικό τομέα. Μέχρι και πρόσφατα, ωστόσο, επικρατούσε η πεποίθηση πως ο κόσμος των διεθνών χρηματοοικονομικών έχει ξεφύγει από αυτήν την τάση, καθώς το μεγαλύτερο μέρος εταιρειών, προϊόντων, αγορών και εποπτικών αρχών συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στις χώρες του Βόρειου Ατλαντικού. Με άλλα λόγια, ακόμη και αν οι αναδυόμενες χώρες έχουν καταφέρει να ανατρέψουν τις ισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία, οι διεθνείς αγορές παρέμειναν προσκολλημένες στη Δύση. Τα τελευταία γεγονότα, όμως, δείχνουν ότι η πεποίθηση αυτή ανατρέπεται, έστω και σταδιακά.
Αλλά η «απο-Δυτικοποίηση» δεν είναι μια μηχανική ή ομοιογενής διαδικασία. Η ανάπτυξη των αγορών τους δεν είναι πάντα εντυπωσιακή, ενώ σε αρκετές χώρες προμηνύεται μακρά περίοδος χρηματοοικονομικής αστάθειας. Αλλά καμία επιμέρους εξέλιξη δεν θα αλλάξει τη δυναμική της παγκόσμιας τάσης προς όφελος των αναδυόμενων αγορών.
Αυτός είναι ο φόρος που θα πληρώσει η Δύση για να επωφεληθούν οι αναδυόμενες οικονομίες, που παράγουν πρώτες ύλες. Αυτή είναι η ειρωνεία: η στήριξη της Δύσης θα βλάψει πρωτίστως την ίδια. Αυτή, όμως, είναι και η μαγεία της παγκοσμιοποίησης.
No comments:
Post a Comment