Η «ψεύτικη» ανάπτυξη μετά την καταστροφή

Της Caroline Baum / Bloomberg
Χρειάστηκε μία κρίση όπως η χρηματοπιστωτική του 2008 για να εκδηλωθεί στήριξη στο κεϊνσιανό οικονομικό μοντέλο. Σήμερα αποδεικνύεται πως χρειάζεται ένα άλλο είδος κρίσης, ένας φονικός σεισμός κι ένα συνεπαγόμενο τσουνάμι όπως της προηγούμενης εβδομάδας στην Ιαπωνία, για να εκθέσει τα μειονεκτήματα της κεϊνσιανής θεωρίας, δηλαδή το ότι η κυβέρνηση μπορεί με εργαλείο τις δαπάνες να βαδίσει τον δρόμο της ευημερίας.
Οι πράξεις του Θεού μας δίνουν ένα μάθημα και κάνουν τη διάκριση μεταξύ δαπανών και πλούτου τόσο οφθαλμοφανή, ώστε ακόμα και o πιο φανατικός οπαδός της προσέγγισης αυτής δεν θα μπορούσε να την αρνηθεί. Οι αδυναμίες στη θεωρία εμφανίζονται αμέσως μετά κάθε φυσική καταστροφή, όταν οι οικονομολόγοι πιάνουν μολύβι και χαρτί ή τοποθετούν τα δεδομένα πάνω στο συγκεκριμένο μοντέλο, με στόχο να υπολογίσουν τις συνέπειες. Το πρώτο πλήγμα δέχεται το ΑΕΠ, εφόσον μέρος της παραγωγικής ικανότητας της Ιαπωνίας έχει καταστραφεί. Σε μία αλυσιδωτή αντίδραση οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση εξανάγκασαν μεγάλες εταιρείες όπως της υψηλής τεχνολογίας και της αυτοκινητοβιομηχανίας να διακόψουν την παραγωγή. Ως συνέπεια αναταράσσεται συνολικά η αλυσίδα προμηθειών στην Ιαπωνία και στο εξωτερικό.
Μικρές επιχειρήσεις, που καταστράφηκαν, δεν δύνανται να πληρώσουν τους υπαλλήλους τους ή τους πιστωτές τους και σε ορισμένες περιπτώσεις θα τους οδηγήσουν σε χρεοκοπία. Επιπλέον, πολλές εταιρείες θα υποστούν τις συνέπειες από τη γενικευμένη διάλυση των υποδομών, όπως οι δρόμοι, τα σιδηροδρομικά δίκτυα και τα δίκτυα ηλεκτροδότησης.
Και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Οσα συνέβησαν είναι δυσμενέστατα για την ιαπωνική οικονομία, η οποία ποτέ δεν ανέκτησε τη θέση της στην παγκόσμια ιεραρχία μετά τη «φούσκα» ακινήτων και χρηματιστηρίου το 1989. Παρά ταύτα, κάποιοι οικονομολόγοι θεωρούν πως η ανοικοδόμηση της χώρας θα λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης και απασχόλησης. Δυστυχώς δεν είναι αισιόδοξοι, απλώς παραπληροφορημένοι. Ερωτηθείς ο πρώην υπουργός Οικονομικών και ανώτατος οικονομικός σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα, Λάρι Σάμερς, για τον αντίκτυπο του σεισμού υπενθύμισε ότι μετά τον σεισμό του Κόμπε προ 16 ετών, η Ιαπωνία είχε κατά τι ενισχυθεί οικονομικά.
Είναι κρίμα πως χρειάστηκε η χώρα να περιμένει τόσα χρόνια για μία ακόμα απορία. Στη γενική θεωρία για την απασχόληση, τα επιτόκια και το χρήμα ο Τζ. Μ. Κέινς αναφέρει πως στο κτίσιμο των πυραμίδων, οι σεισμοί ακόμα και οι πόλεμοι μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση του πλούτου. Ογδόντα πέντε χρόνια νωρίτερα ο Γάλλος θεωρητικός Φρεντερίκ Μπαστιά είχε προλάβει να ανασκευάσει τον Κέινς και σήμερα επανέρχεται σε πολλά διαδικτυακά σχόλια μετά τον σεισμό. «Η καταστροφή δεν είναι κέρδος», είχε γράψει το 1850 στο δοκίμιο «Αυτό, που φαίνεται και αυτό που δεν φαίνεται». Ο οικονομολόγος είχε χρησιμοποιήσει την παραβολή του σπασμένου παραθύρου. Τα χρήματα για την επισκευή του -δηλαδή, τα κρατικά πακέτα στήριξης- θα είχαν χρησιμοποιηθεί αποδοτικότερα, εάν το παράθυρο δεν είχε σπάσει. Μία χώρα δεν θα γίνει πλουσιότερη, εάν πρέπει να τοποθετήσει τους ελάχιστους πόρους της στην ανοικοδόμηση. Και επανέρχεται ο Μπαστιά: «Εάν φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι είναι καλό να σπάνε παράθυρα, ότι κάνει το χρήμα να κυκλοφορεί και ότι ενεργοποιεί τη βιομηχανία, θα με αναγκάσετε να φωνάξω: “Σταματήστε εκεί! Η θεωρία σας περιορίζεται σε ό,τι φαίνεται και δεν λογαριάζει ό,τι δεν φαίνεται”».

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_17/03/2011_436045

__________________________________________

Αν και συμφωνώ με το συμπέρασμα (καθώς ειναι ΑΔΥΝΑΤΟ να "φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι είναι καλό να σπάνε παράθυρα, ότι κάνει το χρήμα να κυκλοφορεί και ότι ενεργοποιεί τη βιομηχανία") μου κάνει εντύπωση που στοχοποιείται η κεϋνσιανή θεώρηση όταν "ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΣΟΚ" είναι κατ' εξοχήν προνομιακό πεδίο της Φρηντμανικής/Χαγιεκικής οικονομικής θεώρησης,σε πλήρη εφαρμογή μαζικά πάνω σε ανθρώπους από την Χιλή του Αλιέντε και μέχρι και σήμερα.

Εάν κάποιος μπορεί να βοηθήσει.