Mix οικονομικών πολιτικών

Τι χρειάζεται η (αμερικανική/ευρωπαϊκή*) οικονομία για να ξεφύγει από το βάλτο;
Αυτό νομίζω ότι είναι το ερώτημα που καλούνται να δώσουν απάντηση οι αρμόδιοι.

Οι δεδομένες λύσεις των οικονομολόγων είναι οι εξής:
- Νομισματική πολιτική, δηλαδή επιτόκια
- Δημοσιονομική πολιτική, η οποία κινείται μεταξύ φορολογίας και κρατικών δαπανών

Η νομισματική πολιτική είναι προϊόν των Κεντρικών Τραπεζών, των τεχνοκρατών, και συνδυάζεται με την άποψη ότι οι πολιτικοί θα πρέπει να μείνουν με σταυρωμένα χέρια να παρακολουθούν τους τεχνοκράτες, κατί καθόλου εύκολο...
Αυτή η λογική πάει κάπως έτσι: μειώνουμε τα επιτόκια ώστε να δώσουμε ώθηση π.χ. στην αγορά κατοικίας, ενώ ευνοούμε και τα χρηματιστήρια.
Το μειονέκτημα της είναι η αποδυνάμωση του νομίσματός μας, το οποίο όμως δεν θα αδυνατίσει υπερβολικά εάν υπάρχει εμπιστοσύνη στην αναπτυξιακή ικανότητα της οικονομίας, ενώ η συμβολή των εξαγωγών θα πρέπει να υπολογιστεί στα θετικά.
Η νομισματική πολιτική μπορεί να βοηθηθεί από τη δημοσιονομική, με μείωση των φόρων.
Το μόνο που ίσως χαλάει τη συνταγή είναι η αύξηση του πληθωρισμού, η οποία είναι πλέον εμφανής, σε αντίθεση με την ύφεση, που εκτιμάται ότι θα έρθει.
Και όλα αυτά θα πρέπει να τα αφήσουμε στα χέρια των τεχνοκρατών.
Σχετικά:
Η Goldman αναμένει μείωση επιτοκίων από Fed
Goldman: Βυθίζεται σε ύφεση η αμερικανική οικονομία
Goldman, Merrill, Morgan Stanley βλέπουν ύφεση στις ΗΠΑ φέτος

Στον FT δημοσιεύθηκε πριν μερικές μέρες η άποψη ότι η δημοσιονομική πολιτική θα έχει καλύτερες επιδόσεις στις παρούσες συνθήκες, με την επικείμενη ύφεση. Με τέτοια συνταγή, δεν θα μειωθούν τόσο πολύ τα επιτόκια, ώστε να μην έχουμε προβλήματα με το νόμισμα ή τον πληθωρισμό, αλλά και οι πολίτες θα νοιώσουν γρηγορότερα τις θετικές συνέπειες - αντίθετα, με τις συνέπειες της νομισματικής πολιτικής τις οποίες νοιώθουν αμεσότερα τα χρηματο-οικονομικά ιδρύματα.
Στα θετικά της δημοσιονομικής πολιτικής, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και την διατήρηση της καταναλωτικής δαπάνης, η οποία θα επηρεαστεί θετικά από ενδεχόμενη μείωση των φόρων και αυξημένων επιδομάτων ανεργίας.
Επιπλέον, τέτοιες πολιτικές έχουν αμεσότερη επίδραση στην οικονομία, μπορούν να είναι στοχευμένες σε συγκεκριμένα τμήματα του πληθυσμού αλλά και να έχουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ή όχι, όπως βολεύει.
Σημαντικότερο πλεονέκτημα: η άμεση επίδραση στην οικονομία.

Το πρόβλημα όμως της δημοσιονομικής πολιτικής, σε συνδυασμό με την νομισματική πολιτική είναι το εξής: πετυχαίνει τους στόχους της όταν η οικονομία δεν έχει σημαντική ανεργία και τα επιτόκια είναι υψηλά, παρά όταν αυτά είναι χαμηλά. Κι ενδεχόμενη μείωση των ήδη χαμηλών επιτοκίων ίσως να ωθήσει τους επενδυτές (π.χ. κρατικών ομολόγων) να τα αποδεσμεύσουν, με πολύ άσχημο αντίκτυπο για την οικονομία και ίσως επιδείνωση της κρίσης. Οπότε, οι μειώσεις επιτοκίων μπορεί να είναι ασφαλέστερη πολιτική: η αναμενόμενη μείωση της ισοτιμίας να ωθήσει τις εξαγωγές, η αγορά δανείων να σταθεί γρηγορότερα και γενικά για την οικονομία μακροπρόθεσμα να είναι καλυτερα τα χαμηλότερα επιτόκια.

Αφού είδαμε τις κυριότερες προτάσεις που υπάρχουν και συζητούνται στις αγορές, ας δούμε τι άλλο δεν είπαμε.

Ο Keynes ήταν ο πρώτος που είδε γενικά ότι η συμβολή του κράτους στην οικονομία είναι καθοριστική, ειδικά σε περιόδους κρίσης και μειούμενης ανάπτυξης. Οι αυξημένες κρατικές δαπάνες, ιδιαίτερα εάν σχετίζονται με έργα υποδομής, είναι "κλασσικός" τρόπος τρόπος αποφυγής καταστάσεων ύφεσης, σε συνδυασμό με μείωση επιτοκίων.
Δείτε Κεϋνσιανές πολιτικές.
Και θα μου πείτε, που θα βρει το κράτος τα λεφτά για να τα ξοδέψει σε έργα υποδομής;
Γιατί, τώρα, που τα βρίσκει; Είτε δανείζεται είτε τυπώνει...
Κι αν μου πείτε για πληθωρισμό, θα σας ρωτήσω πόσα έχετε στην τράπεζα και σας τα τρώει...
Από την άλλη, εμείς, οι πολίτες, τι θα επιθυμούσαμε περισσότερο, σε σχέση με το προηγούμενο πλαίσιο νομισματικής-δημοσιονομικής πολιτικής;
Μηδενικά επιτόκια, ίσως για να δανειστούμε περισσότερο;
Ή, φοροαπαλλαγές/επιδόματα, που μπορούμε άμεσα να ξοδέψουμε;

Τέλος, νομίζω ότι είναι κατανοητή η συγκυρία που βρίσκεται ειδικά ο helicopter Ben: χαμηλά επιτόκια, οικονομία στα πρόθυρα ύφεσης με αυξανόμενο πληθωρισμό-ανεργία-μειούμενη βιομηχανική παραγωγή-προβλήματα στον κατασκευαστικό κλάδο-μειούμενα εταιρικά κέρδη, σημαντική αδυναμία χρηματοδότησης του συστήματος και των εμπορικών τραπεζών-χώρια τις διαγραφές επισφαλειών και την κρίση του συστήματος δανειακών προϊόντων(securitization), αύξηση των τιμών των πρώτων υλών και του πετρελαίου, νοικοκυριά που δυσκολέυονται να ξοδέψουν (για αποταμίευση ούτε λόγος) καθώς βλέπουν την περιουσία τους (τιμές κατοικιών) να μειώνεται και τους δανειστές να τους χτυπάνε την πόρτα...
Και ας προσθέσουμε τις γεωπολιτικές παραμέτρους (Κίνα, Πακιστάν/Μπούτο, Ιράν, Μ.Ανατολή, αποστολές σε Αφγανιστάν-Ιράκ, Ρωσία).
Θα έλεγα, η χειρότερη οικονομικοπολιτική συγκυρία των τελευταίων 35 ετών, με σημάδια κατευθείαν από την Μεγάλη Ύφεση του '29.
Και περιμένω να δω την αντιμετώπιση του συμπαθή Ben.

P.S. Η μόνη άλλη "πολιτική" που μπορεί να δώσει ανάσα στην συγκυρία είναι ένας νέος πολεμος του Μπους, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, ο οποίος μπορεί να εγκλωβίσει και τον επόμενο πρόεδρο.

(*) Η Ιαπωνική οικονομία βρίσκεται σε βάλτο από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας...