Ο ρόλος ξένων οίκων και θεσμικών στην πτώση του Χ.Α.

Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Κεφαλαιοποίηση που αντιστοιχεί σε 10 δισ. ευρώ έχασε τις τελευταίες ημέρες το ελληνικό χρηματιστήριο, απότοκος κυρίως της έντασης των ρευστοποιήσεων στις αγορές μετοχών ανά τον κόσμο. Ενδείξεις, ωστόσο, της στάσης που θα ακολουθούσαν έδωσαν με εκθέσεις τους αρκετές ημέρες νωρίτερα ορισμένοι μεγάλοι χρηματοοικονομικοί οίκοι.
Προ 10ημέρου το Capital.gr ανέφερε σε θέμα του με τίτλο «Συγκρατημένοι τώρα οι αναλυτές για τις ελληνικές μετοχές» ότι αρνητικοί παράγοντες όπως η κρίση από τα subprime loans (μόνον οι Citigroup και η Merrill Lynch πιθανολογείται ότι θα διαγράψουν ζημιές 30 δισ. δολαρίων το τελευταίο τρίμηνο του 2007), το διαρκώς αυξανόμενο κόστος του χρήματος στη διατραπεζική αγορά (η ΕΚΤ δίνει τέλος στις μειώσεις επιτοκίων) και η πιθανολογούμενη ύφεση της οικονομίας στις ΗΠΑ (η FED αναζητά λύσεις για να αντιμετωπιστεί ένα τέτοιο σενάριο) ωθούν τους μεγάλους ξένους οίκους αφενός να κινούνται περισσότερο συντηρητικά, αφετέρου να αναζητούν πηγές ρευστότητας.
Μία από αυτές τις πηγές είναι η μικρή πλην λίαν αποδοτική Σοφοκλέους. Παράγοντες της αγοράς υπολογίζουν ότι οι υπεραξίες που καταγράφουν τα ξένα θεσμικά χαρτοφυλάκια από το Χ.Α. ξεπερνούν τα 55 δισ. ευρώ στην πενταετία 2003 - 2007.
Η επί πέντε χρόνια συνεχής άνοδος των αποτιμήσεων (ο Γενικός Δείκτης έχει σημειώσει άνοδο 193% από το 2003 έως σήμερα) στο Χ.Α. δημιούργησε σημαντικές υπεραξίες για τους ξένους θεσμικούς. Έγκαιρα αναλυτές σημείωναν ότι η υπεραπόδοση της ελληνικής αγοράς (+193% στο διάστημα 2003-1007) και μετοχών «βαρόμετρο» (η Εθνική Τράπεζα σημείωσε άνοδο 428% το ίδιο διάστημα) μπορούσε να αποδειχθεί παγίδα, καθιστώντας τις ελληνικές μετοχές πρώτες «υποψήφιες» για πώληση.
Η έκθεση της Deutsche Bank για τις ελληνικές τράπεζες δεν ήρθε απλώς να συμπληρώσει το παζλ των υποβαθμίσεων που πρώτες ξεκίνησαν να συμπληρώνουν εδώ και λίγες εβδομάδες οίκοι όπως η Dresdner Kleinwort (για τον ΟΤΕ), η Goldman Sachs (για τη ΔΕΗ), η JP Morgan (για τον ΟΠΑΠ) και η HSBC (για το Τ.Τ.) για μετοχές του FTSE-20.
Ουσιαστικά ο γερμανικός οίκος «έπληξε» το χρυσοφόρο story της ανάπτυξης των τραπεζών στην Ν.Α. Ευρώπη και στο οποίο ουσιαστικά στηρίχθηκε το («τραπεζοκίνητο» λόγω των υψηλών σταθμίσεων στο Γενικό Δείκτη) ελληνικό Χρηματιστήριο.
Παράγοντες της αγοράς έλεγαν ότι είναι η πρώτη φορά την τελευταία τριετία που ξένος οίκος αμφισβητεί τις προοπτικές ανάπτυξης ορισμένων μεγάλων τραπεζών.
Αν και οι ελληνικές τραπεζικές μετοχές αποτιμούνται ακριβότερα από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές (βρίσκονται σε διαπραγμάτευση με μέσο πολλαπλασιαστή κερδών στο 12,2 και με μέσο δείκτη τιμής προς λογιστική αξία στο 2,68 για το 2008, έναντι 8,8 και 1,37 αντίστοιχα των ευρωπαϊκών) οι προοπτικές τους λειτουργούσαν αντισταθμιστικά: τα κέρδη τους ανά μετοχή για την περίοδο 2007-2009 εκτιμάται ότι θα αυξηθούν σε μέσα επίπεδα κατά 18,6% ετησίως έναντι 8,6% στην Ευρώπη.

Τα ερωτήματα που έθεσε η Deutsche Bank για το με ποιο τρόπο και κατά πόσο ορισμένες τράπεζες θα πετύχουν την αύξηση αυτή μέσω της επέκτασης τους στη Ν.Α. προκάλεσε τους πρώτους τριγμούς. Όσο και εάν αμφισβητήθηκε το μοντέλο και τα στοιχεία βάσει των οποίων ο γερμανικός οίκος προχώρησε στην υποβάθμιση των συστάσεών του και των τιμών-στόχων, η ουσία είναι πως είχε δοθεί η αφορμή για μεγάλης έκτασης ρευστοποιήσεις.
Άλλοι παράγοντες όπως η εξάντληση των ορίων δανεισμού στην αγορά (margin) και οι εκτιμήσεις για μεγάλες αυξήσεις από εισηγμένες επιτάχυναν τις πιέσεις.Πληροφορίες αναφέρουν πως τις τελευταίες ημέρες μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι μεταξύ των οποίων η Capital International και η Morgan Stanley μείωσαν σε σημαντικό βαθμό τις θέσεις που κατείχαν σε μετοχές της μεγάλης κυρίως κεφαλαιοποίησης. Στο στόχαστρο βρέθηκαν η Eurobank (-10,43% τις τελευταίες πέντε συνεδριάσεις), η Coca Cola 3Ε (-4,52%), η Ελληνική Τεχνοδομική (-5,98%), η Κύπρου (-5,76%), η Πειραιώς (- 6,02%), ο ΟΠΑΠ (-5,58%) αλλά και μετοχές του FTSE-40 όπως ο Fourlis (-6,43%), η Jumbo (-4,95%), ο Βωβός (-6,55%), η ΕΧΑΕ (-6,25%), η ΜΕΤΚΑ (-12,55%), ο Μυτιληναίος (-15,09%), η ΣΙΔΕΝΟΡ (-13,21%) και η ΤΕΡΝΑ (-14,24).

Οι ενδείξεις πλέον είναι περισσότερο από φανερές ότι το επόμενο διάστημα κύριο χαρακτηριστικό της αγοράς θα είναι η ρευστότητα. Η αγορά βρίσκεται 500 μονάδες κάτω από τα υψηλά των 5.334 μονάδων και οι αρνητικοί καταλύτες στη παρούσα φάση είναι περισσότεροι από τους θετικούς. Και όσο τις επόμενες ημέρες θα ακουστούν στην αγορά (ορθά) χρηματιστηριακά αποφθέγματα του τύπου «η πτώση της αγοράς πάντοτε δημιουργεί επενδυτικές ευκαιρίες» καλό είναι να συνοδεύονται και από τα (εξίσου ορθά) «όταν βρέχει ανοίγουμε ομπρέλα»....
nikos.chrissikopoulos@capital.gr