Tora! Tora! Tora!

ZZ
Οι Iάπωνες επενδυτές πάντα προσελκύονταν από τις διεθνείς αξίες. Από το 2005 μέχρι το τέλος του 2010 αγόρασαν διεθνείς αξίες σε μετοχές, ομόλογα και σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα, συνολικού ύψους 1,25 τρισ. δολαρίων, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών της Ιαπωνίας. Σχεδόν οι μισές από τις αξίες είναι επενδύσεις σε αμερικανικά ομόλογα και μετοχές.
Δυστυχώς, τώρα, θα εξαναγκαστούν να προβούν σε πωλήσεις ώστε να επαναπατρίσουν κεφάλαια στη χώρα που τα χρειάζεται η οικονομία για να γιατρέψει τις πληγές της βιβλικής καταστροφής. Η Iαπωνία δεν έχει τα περιθώρια να περιμένει, αφού παρουσιάζει εξαιρετικά επικίνδυνες ρωγμές στην ήδη ευάλωτη οικονομία. Eτσι επανήλθε στην επικαιρότητα το αγωνιώδες ζήτημα ότι αν η Iαπωνία πουλήσει, τότε θα προκληθούν σοβαρές παρενέργειες. Αλλά, πρωτίστως, πρέπει να σωθεί η ίδια.
Οι δεινές πληγές της οικονομίας εξανάγκασαν χτες την Kεντρική Tράπεζα της Ιαπωνίας να ενισχύσει την παροχή ρευστότητας, επεκτείνοντας μαζικώς το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων για να στηρίξει την παραπαίουσα ιαπωνική οικονομία και το ευάλωτο τραπεζικό σύστημα. Επίσης, ενεργοποίησε το άρθρο 25 που προβλέπει - σύμφωνα με το δίκαιο που διέπει την Tράπεζα- τη χορήγηση ειδικών πιστώσεων χωρίς κανένα περιορισμό ποσών ούτε και νομική κατοχύρωση και δέσμευση αποπληρωμής, σε τράπεζα ή εταιρεία όταν η κατάρρευσή της αποτελεί συστημικό κίνδυνο για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας.
Ακόμη και πριν από την τραγωδία, η Ιαπωνία προσπαθούσε απεγνωσμένα να διασώσει την οικονομία της που έχει βυθιστεί και το εθνικό χρέος αγγίζει το 200% του ΑΕΠ, δηλαδή σχεδόν διπλάσιο σε μέγεθος σε μια οικονομία μεγέθους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά χωρίς επιτυχία. Δύσκολα ανακαλούμε σήμερα στη μνήμη το γεγονός ότι τη δεκαετία του ’80 η ιαπωνική οικονομία προκαλούσε τον παγκόσμιο θαυμασμό. Ολοι πίστευαν τότε ότι οι κάτοικοί της θα έχαιραν σύντομα το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο που έχει δει ποτέ ο κόσμος και ότι θα πρωτοπορούσε για να χαρίσει στην ανθρωπότητα τα πιο καταπληκτικά τεχνολογικά επιτεύγματα. Σήμερα, το μόνο που ακούγεται σχετικά με τη χώρα αυτή είναι προειδοποιήσεις για το πώς άλλες χώρες δεν πρέπει να επαναλάβουν τα λάθη της Ιαπωνίας, τα οποία οδήγησαν την οικονομία της σε μια δεκαετία χαμένων ευκαιριών. Τα βασικά λάθη που έγιναν εκεί ήταν -κατά γενική ομολογία- η αρχική διστακτικότητα στη λήψη δημοσιονομικών μέτρων για την ενίσχυση της οικονομίας, η οποία οδήγησε στον αντιπληθωρισμό, που τελικώς την παρέλυσε. Ο κόσμος εκεί περιόρισε δραστικά τις καταναλωτικές δαπάνες του, περιμένοντας να πέσουν κι άλλο οι τιμές για ν’ αγοράσουν ακόμη φθηνότερα. Αυτή είναι η προβαλλόμενη ως αλήθεια και είναι λανθασμένη.
Το ακριβώς αντίθετο αληθεύει: Η έκλειψη της ιαπωνικής οικονομίας αποδεικνύει ότι η ισχύς των δημοσιονομικών μέτρων είναι περιορισμένη και ότι ένας ήπιος αποπληθωρισμός δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ύψιστη απειλή. Δεν υπάρχει ουσιαστικό υποκατάστατο της δραστικής δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας από τον ιδιωτικό τομέα και των επενδύσεων - και αυτά ακριβώς είναι που έλειψαν από την Ιαπωνία. Ας μη χάσουμε το συγκεκριμένο μάθημα… Οπως συμβαίνει σήμερα στη Δύση, τα προβλήματα της Ιαπωνίας δημιουργήθηκαν από τις τεράστιες φούσκες τιμών σειράς περιουσιακών στοιχείων. Η κεφαλαιοποίηση των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο του Τόκιο εταιρειών τριπλασιάστηκε την περίοδο 1985-1989. Εως το 1991, αυτό συνέβη και με τιμές της γης στις περισσότερες από τις μεγάλες ιαπωνικές πόλεις.
Η έκρηξη της φούσκας ήταν καταστροφική. Οι τιμές των οικοπέδων έπεσαν το 1992 και συνέχισαν να υποχωρούν. Σήμερα κυμαίνονται στα επίπεδα των αρχών της δεκαετίας του ’80. Ο πλούτος μειώθηκε. Οι τράπεζες, οι οποίες είχαν χορηγήσει δάνεια με εγγύηση τις πληθωριστικές πλέον τιμές των ακινήτων, βρέθηκαν σε δυσχερή θέση. Ορισμένες πτώχευσαν. Η οικονομία κατέρρευσε.
Πιστή η στήλη στον κώδικα των Σαμουράι: Oι σαμουράι έτρωγαν ρύζι. Oμως, οι σαμουράι δεν καλλιεργούσαν ρύζι. Oι σαμουράι έτρωγαν κρέας. Oμως, οι σαμουράι δεν έβοσκαν πρόβατα. Oι σαμουράι ήταν φτωχοί. Oμως, οι σαμουράι υπηρετούσαν τους πλουσίους. Oι σαμουράι έγραφαν ποιήματα. Oι σαμουράι δεν υπάρχουν πια. Oι πλούσιοι υπάρχουν. Oι σαμουράι νόμισαν ότι είχε νόημα ο έντιμος θάνατός τους, ενώ μάλλον δεν είχε νόημα η έντιμη ζωή τους.