ΖΖ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να πανηγυρίσει την επιβολή φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς έχει ήδη εγκριθεί από το Συμβούλιο Οικονομικών Υποθέσεων. Εσπευσαν μάλιστα και ορισμένοι να τη χαρακτηρίσουν «ιστορική απόφαση». Απλώς δεν πρόκειται περί αυτού. Αρκεί να ληφθεί υπ’ όψιν ότι μόνο 11 χώρες, από τις 27, συμφώνησαν στην επιβολή του συγκεκριμένου φόρου. Ούτε καν το σύνολο των 17 χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Μισά πράγματα δηλαδή...
Πρόκειται για μια σύγχρονη εκδοχή του φόρου Τόμπιν, που επανήλθε στο προσκήνιο λόγω της ανάγκης αύξησης των κρατικών εσόδων για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους.
Ο φόρος θα επιβληθεί σε Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο, Αυστρία, Πορτογαλία, Εσθονία, Σλοβενία και Σλοβακία, βεβαίως και στην Ελλάδα, επί του τζίρου των συναλλαγών διάφορων επενδυτικών προϊόντων. Πλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συντάξει το τελικό κείμενο της νέας νομοθεσίας μόνο για τις 11 χώρες-μέλη, ώστε ο φόρος να επιβληθεί από την αρχή του νέου έτους. Ο συντελεστής φορολογίας αναμένεται να καθοριστεί στο 0,1% σε κάθε συναλλαγή μετοχών ή ομολόγων και στο 0,01% σε κάθε συναλλαγή παραγώγων προϊόντων.
Η επιβολή διεθνούς φορολόγησης έχει καταστεί το φλογερό αίτημα των πολιτικολογούντων Ευρωπαίων, κυρίως Γερμανών και Γάλλων, επί σειρά ετών. O Zοσπέν και ο Σρέντερ είχαν προτείνει τον φόρο Τόμπιν από το 2001, αλλά τότε η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή ήταν πλήρως αντίθετη επειδή η εφαρμογή μιας τέτοιας ιδέας θίγει τους κανονισμούς που διέπουν την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων μεταξύ των χωρών-μελών. H ιδέα ανήκει στον Aμερικανό οικονομολόγο James Tobin, ο οποίος βραβεύτηκε με Νομπέλ Oικονομίας το 1978. Tη διατύπωσε το 1972 και την προτείνει ξανά τώρα ο Γάλλος πρόεδρος, έχοντας την επίσημη υποστήριξη της Μέρκελ... ΟΚ!
Ο βραβευμένος με Νομπέλ οικονομολόγος και μαθητής του Kέινς James Tobin ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε στην ιδέα ενός παγκόσμιου φόρου συναλλαγών –για την αγορά συναλλάγματος– το 1972. Οι Γαλλο-Γερμανοί πιστεύουν στην αρχή του συγκεκριμένου φόρου, καθώς θα πρέπει κάποτε να αποκατασταθούν οι αδικίες που προέκυψαν από τις πρακτικές των τραπεζών, στις οποίες απέδωσαν την ευθύνη για την κρίση. Η Μέρκελ ηγήθηκε της όλης υπόθεσης.
Μήπως, όμως, πρόκειται για αυταπάτη; Η φορολόγηση των τραπεζών σε διεθνές επίπεδο θα τις υποχρεώσει να πληρώσουν τα μελλοντικά πακέτα διάσωσης, λένε. Η στάση των ΗΠΑ και της Βρετανίας ήταν πάντα αρνητική, αλλά την πρόταση την έχει υποστηρίξει σθεναρώς ο νομπελίστας Οικονομίας Πολ Κρούγκμαν. Η Βρετανία διαφωνεί κάθετα, διότι θα πλήττονταν το Σίτι του Λονδίνου, πολύτιμο «περιουσιακό στοιχείο» της οικονομίας της. Για τον λόγο αυτό, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον τονίζει ότι ένας τέτοιος φόρος δεν αρκεί να επιβληθεί σε επίπεδο Ε.Ε. ή Ευρωζώνης αλλά σε παγκόσμια κλίμακα. Διαφορετικά, θα έθετε τον ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό κλάδο σε μειονεκτική θέση συγκριτικά με τις αναδυόμενες ασιατικές αγορές. Στην τελευταία σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., ο κ. Κάμερον εξαίρεσε τη χώρα του από την προωθούμενη νέα συνθήκη ύστερα από την απόρριψη αιτήματος της Βρετανίας για μη επιβολή φόρου στον κλάδο.
Αν και πολύ συχνά παρουσιάζονται ως ένα ριζοσπαστικό μέτρο, οι «φόροι Tobin» στις κεφαλαιακές συναλλαγές είναι στην πραγματικότητα αρκετά διαδεδομένοι. Τα τέλη χαρτοσήμου που καταβάλλονται με την αγορά βρετανικών μετοχών επιβιώνουν από την εποχή του Κέινς, ωστόσο πλέον είναι αρκετά εύκολο να παρακαμφθούν από τους επενδυτές που χρησιμοποιούν παράγωγα. Ουσιαστικά, τέτοιου είδους μέτρα είναι χρήσιμα μόνο αν περνούν το τεστ των φόρων: να αυξάνουν δηλαδή τα έσοδα χωρίς να βλάπτουν υπερβολικά τις τιμές και τις επιχειρήσεις. Αλλά δεν περνούν το τεστ. Συχνά είναι τόσο εύκολο να τα αποφύγει κανείς, που δεν φέρνουν έσοδα.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι ένας φόρος Τόμπιν είναι ανεπαρκής τρόπος για την αντιμετώπιση των μεγάλων αμαρτιών του χρηματοοικονομικού κλάδου, καθώς ο όγκος των συναλλαγών είναι κακή ένδειξη για το μέγεθος, την ανάληψη κινδύνων ή την πολυπλοκότητα των τραπεζών. Θα τιμωρήσει τις συναλλαγές «υψηλών συχνοτήτων», κάτι που ωστόσο είχε δευτερεύουσα συνεισφορά στην κρίση. Επίσης, ένας «φόρος Τόμπιν» δεν θα συμβάλει στην πρόληψη μιας φούσκας. Οι επενδυτές που επιθυμούν να διαπραγματευθούν σε αγορές όπου οι τιμές είναι ήδη υψηλές δεν θα αποθαρρυνθούν από μια μικρή εισφορά, όπως ένας φόρος Τόμπιν. O χρηματοοικονομικός κλάδος θέλει επισκευή, αλλά ένας τέτοιος φόρος είναι το λάθος εργαλείο για τη δουλειά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να πανηγυρίσει την επιβολή φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς έχει ήδη εγκριθεί από το Συμβούλιο Οικονομικών Υποθέσεων. Εσπευσαν μάλιστα και ορισμένοι να τη χαρακτηρίσουν «ιστορική απόφαση». Απλώς δεν πρόκειται περί αυτού. Αρκεί να ληφθεί υπ’ όψιν ότι μόνο 11 χώρες, από τις 27, συμφώνησαν στην επιβολή του συγκεκριμένου φόρου. Ούτε καν το σύνολο των 17 χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Μισά πράγματα δηλαδή...
Πρόκειται για μια σύγχρονη εκδοχή του φόρου Τόμπιν, που επανήλθε στο προσκήνιο λόγω της ανάγκης αύξησης των κρατικών εσόδων για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους.
Ο φόρος θα επιβληθεί σε Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο, Αυστρία, Πορτογαλία, Εσθονία, Σλοβενία και Σλοβακία, βεβαίως και στην Ελλάδα, επί του τζίρου των συναλλαγών διάφορων επενδυτικών προϊόντων. Πλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συντάξει το τελικό κείμενο της νέας νομοθεσίας μόνο για τις 11 χώρες-μέλη, ώστε ο φόρος να επιβληθεί από την αρχή του νέου έτους. Ο συντελεστής φορολογίας αναμένεται να καθοριστεί στο 0,1% σε κάθε συναλλαγή μετοχών ή ομολόγων και στο 0,01% σε κάθε συναλλαγή παραγώγων προϊόντων.
Η επιβολή διεθνούς φορολόγησης έχει καταστεί το φλογερό αίτημα των πολιτικολογούντων Ευρωπαίων, κυρίως Γερμανών και Γάλλων, επί σειρά ετών. O Zοσπέν και ο Σρέντερ είχαν προτείνει τον φόρο Τόμπιν από το 2001, αλλά τότε η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή ήταν πλήρως αντίθετη επειδή η εφαρμογή μιας τέτοιας ιδέας θίγει τους κανονισμούς που διέπουν την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων μεταξύ των χωρών-μελών. H ιδέα ανήκει στον Aμερικανό οικονομολόγο James Tobin, ο οποίος βραβεύτηκε με Νομπέλ Oικονομίας το 1978. Tη διατύπωσε το 1972 και την προτείνει ξανά τώρα ο Γάλλος πρόεδρος, έχοντας την επίσημη υποστήριξη της Μέρκελ... ΟΚ!
Ο βραβευμένος με Νομπέλ οικονομολόγος και μαθητής του Kέινς James Tobin ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε στην ιδέα ενός παγκόσμιου φόρου συναλλαγών –για την αγορά συναλλάγματος– το 1972. Οι Γαλλο-Γερμανοί πιστεύουν στην αρχή του συγκεκριμένου φόρου, καθώς θα πρέπει κάποτε να αποκατασταθούν οι αδικίες που προέκυψαν από τις πρακτικές των τραπεζών, στις οποίες απέδωσαν την ευθύνη για την κρίση. Η Μέρκελ ηγήθηκε της όλης υπόθεσης.
Μήπως, όμως, πρόκειται για αυταπάτη; Η φορολόγηση των τραπεζών σε διεθνές επίπεδο θα τις υποχρεώσει να πληρώσουν τα μελλοντικά πακέτα διάσωσης, λένε. Η στάση των ΗΠΑ και της Βρετανίας ήταν πάντα αρνητική, αλλά την πρόταση την έχει υποστηρίξει σθεναρώς ο νομπελίστας Οικονομίας Πολ Κρούγκμαν. Η Βρετανία διαφωνεί κάθετα, διότι θα πλήττονταν το Σίτι του Λονδίνου, πολύτιμο «περιουσιακό στοιχείο» της οικονομίας της. Για τον λόγο αυτό, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον τονίζει ότι ένας τέτοιος φόρος δεν αρκεί να επιβληθεί σε επίπεδο Ε.Ε. ή Ευρωζώνης αλλά σε παγκόσμια κλίμακα. Διαφορετικά, θα έθετε τον ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό κλάδο σε μειονεκτική θέση συγκριτικά με τις αναδυόμενες ασιατικές αγορές. Στην τελευταία σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., ο κ. Κάμερον εξαίρεσε τη χώρα του από την προωθούμενη νέα συνθήκη ύστερα από την απόρριψη αιτήματος της Βρετανίας για μη επιβολή φόρου στον κλάδο.
Αν και πολύ συχνά παρουσιάζονται ως ένα ριζοσπαστικό μέτρο, οι «φόροι Tobin» στις κεφαλαιακές συναλλαγές είναι στην πραγματικότητα αρκετά διαδεδομένοι. Τα τέλη χαρτοσήμου που καταβάλλονται με την αγορά βρετανικών μετοχών επιβιώνουν από την εποχή του Κέινς, ωστόσο πλέον είναι αρκετά εύκολο να παρακαμφθούν από τους επενδυτές που χρησιμοποιούν παράγωγα. Ουσιαστικά, τέτοιου είδους μέτρα είναι χρήσιμα μόνο αν περνούν το τεστ των φόρων: να αυξάνουν δηλαδή τα έσοδα χωρίς να βλάπτουν υπερβολικά τις τιμές και τις επιχειρήσεις. Αλλά δεν περνούν το τεστ. Συχνά είναι τόσο εύκολο να τα αποφύγει κανείς, που δεν φέρνουν έσοδα.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι ένας φόρος Τόμπιν είναι ανεπαρκής τρόπος για την αντιμετώπιση των μεγάλων αμαρτιών του χρηματοοικονομικού κλάδου, καθώς ο όγκος των συναλλαγών είναι κακή ένδειξη για το μέγεθος, την ανάληψη κινδύνων ή την πολυπλοκότητα των τραπεζών. Θα τιμωρήσει τις συναλλαγές «υψηλών συχνοτήτων», κάτι που ωστόσο είχε δευτερεύουσα συνεισφορά στην κρίση. Επίσης, ένας «φόρος Τόμπιν» δεν θα συμβάλει στην πρόληψη μιας φούσκας. Οι επενδυτές που επιθυμούν να διαπραγματευθούν σε αγορές όπου οι τιμές είναι ήδη υψηλές δεν θα αποθαρρυνθούν από μια μικρή εισφορά, όπως ένας φόρος Τόμπιν. O χρηματοοικονομικός κλάδος θέλει επισκευή, αλλά ένας τέτοιος φόρος είναι το λάθος εργαλείο για τη δουλειά.
No comments:
Post a Comment